SŁOWO WSTĘPNE | str. 17



ROZDZIAŁ 1
Zagadnienia wprowadzające | str. 23
1.1. Wielość podstaw nawiązania stosunku pracy | str. 23
1.2. Pozaumowne podstawy zatrudnienia a zasada swobodnego nawiązywania stosunków pracy | str. 33

ROZDZIAŁ 2
Źródła regulacji pozaumownych stosunków pracy | str. 38
2.1. Uwagi wstępne | str. 38
2.2. Ewolucja źródeł pozaumownych stosunków pracy | str. 43
2.3. Obowiązujące regulacje pozaumownych stosunków pracy | str. 51
2.3.1. Międzynarodowe źródła regulacji pozaumownych stosunków pracy | str. 51
2.3.2. Konstytucja jako źródło regulacji pozaumownych stosunków pracy | str. 56
2.3.3. Pragmatyki zawodowe jako źródło pozaumownych stosunków pracy | str. 58
2.3.3.1. Uwagi wstępne | str. 58
2.3.3.2. Pragmatyki służbowe | str. 60
2.3.3.3. Pragmatyki pracownicze | str. 62
2.3.4. Ustawy ustrojowe jako źródło pozaumownych stosunków pracy | str. 67
2.3.4.1. Uwagi wstępne | str. 67
2.3.4.2. Zatrudnienie samorządowe | str. 68
2.3.4.3. Zatrudnienie w urzędach państwowych | str. 71
2.3.4.4. Zatrudnienie w organach wymiaru sprawiedliwości | str. 72
2.3.5. Akty wykonawcze | str. 73
2.3.6. Akty wewnętrzne | str. 77
2.3.6.1. Uwagi wstępne | str. 77
2.3.6.2. Układy zbiorowe pracy | str. 78
2.3.6.3. Regulaminy | str. 80
2.3.6.4. Statuty | str. 82
2.4. Zróżnicowanie źródeł regulacji prawnej w zależności od aktu kreującego pozaumowne stosunki pracy | str. 85
2.4.1. Uwagi wstępne | str. 85
2.4.2. Mianowanie | str. 87
2.4.3. Powołanie | str. 89
2.4.4. Wybór | str. 93



ROZDZIAŁ 3
Geneza i historia stosunków pracy z powołania | str. 97
3.1. Wstęp | str. 97
3.2. Geneza stosunków pracy z powołania | str. 97
3.3. Historia przepisów prawnych dotyczących stosunków pracy z powołania po 1945 r. | str. 110

ROZDZIAŁ 4
Zakres podmiotowy stosunków pracy z powołania | str. 135

ROZDZIAŁ 5
Nawiązanie stosunku pracy z powołania | str. 145
5.1. Uwagi wstępne | str. 145
5.2. Organ właściwy do dokonania powołania | str. 146
5.3. Zgoda osoby powołanej i forma aktu powołania | str. 147
5.4. Treść aktu powołania | str. 150
5.5. Tryb nawiązywania stosunku pracy na podstawie powołania | str. 152

ROZDZIAŁ 6
Zmiany i ustanie stosunku pracy z powołania | str. 157
6.1. Zmiana treści stosunku pracy z powołania | str. 157
6.2. Ustanie stosunku pracy z powołania | str. 159
6.3. Forma i treść aktu odwołania | str. 161
6.4. Uprawnienia pracownika odwołanego w okresie wypowiedzenia | str. 168

ROZDZIAŁ 7
Odrębności statusu prawnego pracowników zatrudnionych na podstawie powołania | str. 170

ROZDZIAŁ 8
Charakter prawny powołania i stosunków pracy z powołania | str. 176



ROZDZIAŁ 9
Geneza i historia stosunków pracy z wyboru | str. 205
9.1. Geneza stosunków pracy z wyboru w II Rzeczypospolitej | str. 205
9.2. Geneza stosunków pracy z wyboru w prezydiach rad narodowych | str. 210
9.3. Geneza stosunków pracy z wyboru w Polsce Ludowej | str. 215
9.4. Ewolucja stosunków pracy z wyboru w latach 1974-1990 | str. 218
9.5. Ewolucja stosunków pracy z wyboru w latach 1990-2008 | str. 221

ROZDZIAŁ 10
Zakres zastosowania stosunków pracy z wyboru | str. 225
10.1. "Obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika" a zakres podmiotowy stosunku pracy z wyboru | str. 225
10.2. Zakres podmiotowy stosunku pracy z wyboru w świetle obowiązującego prawa | str. 231

ROZDZIAŁ 11
Nawiązanie stosunku pracy z wyboru | str. 241
11.1. Uwagi wstępne | str. 241
11.2. Pojęcie wyboru | str. 242
11.3. Wybór a mandat pracownika z wyboru | str. 244
11.4. Wybór a członkostwo w organizacji o charakterze samorządnym i demokratycznym | str. 246
11.5. Wybór a czas trwania pełnomocnictwa (kadencja) | str. 248
11.6. Tryb prowadzący do nawiązania stosunku pracy z wyboru | str. 249
11.7. Termin nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru | str. 258

ROZDZIAŁ 12
Zmiana i ustanie stosunku pracy z wyboru | str. 262
12.1. Zmiana treści stosunku pracy pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru | str. 262
12.1.1. Uwagi wprowadzające | str. 262
12.1.2. Elementy treści stosunku pracy pracowników wybieralnych | str. 263
12.1.3. Zmiana warunków pracy i płacy pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru | str. 271
12.2. Ustanie stosunku pracy z wyboru | str. 283
12.2.1. Uwagi wprowadzające | str. 283
12.2.2. Mechanizm (tryb i forma) ustania stosunku pracy pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru | str. 284
12.2.3. Przyczyny (okoliczności) wygaśnięcia mandatu na przykładzie wybieralnych pracowników samorządowych | str. 289
12.2.4. Elementy powszechnej ochrony trwałości zatrudnienia pracowników sprawujących swe funkcje na podstawie wyboru | str. 304
12.2.5. Urlop bezpłatny dla pracownika zatrudnionego na podstawie wyboru | str. 312
12.2.6. Uprawnienia przysługujące wybieralnym pracownikom bezprawnie odwołanym ze stanowiska | str. 326
12.2.7. Szczególna ochrona trwałości zatrudnienia pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru | str. 333

ROZDZIAŁ 13
Odrębności statusu prawnego pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru (uprawnienia, obowiązki, odpowiedzialność) | str. 336
13.1. Uprawnienia | str. 336
13.1.1. Szczególne uprawnienia | str. 336
13.1.2. Możliwość uzyskania urlopu bezpłatnego | str. 337
13.1.3. Możliwość powrotu do pracy po urlopie bezpłatnym | str. 338
13.1.4. Szczególne uprawnienia płacowe | str. 340
13.1.5. Uprawnienia procesowe | str. 345
13.2. Obowiązki | str. 346
13.3. Odpowiedzialność pracownika świadczącego pracę na podstawie wyboru | str. 348
13.3.1. Odpowiedzialność karna | str. 348
13.3.2. Odpowiedzialność dyscyplinarna | str. 351
13.3.3. Odpowiedzialność materialna | str. 354
13.3.4. Odpowiedzialność za powtarzające się naruszanie Konstytucji lub ustaw | str. 357
13.3.5. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów antykorupcyjnych | str. 359
13.3.6. Inne formy odpowiedzialności prawnej | str. 360

ROZDZIAŁ 14
Charakter prawny stosunków pracy z wyboru | str. 363
14.1. Uwarunkowania podmiotowe charakteru prawnego stosunku pracy z wyboru | str. 363
14.2. Związek stosunku pracy z wyboru z funkcją organizacyjną | str. 369
14.3. Terminowość stosunków pracy z wyboru | str. 379
14.4. Kwestia wymogów kwalifikacyjnych | str. 381
14.5. Problemy ustalania stosunków pracy z wyboru | str. 384
14.6. Konkluzje | str. 388



ROZDZIAŁ 15
Geneza i historia stosunków pracy z mianowania | str. 393
15.1. Okres przedwojenny | str. 393
15.2. Okres powojenny | str. 401

ROZDZIAŁ 16
Zakres zastosowania stosunków pracy z mianowania | str. 425
16.1. Zakres i charakter kodeksowej regulacji stosunku pracy z mianowania | str. 425
16.2. Zakres stosunku pracy z mianowania w ustawach szczególnych | str. 429
16.2.1. Zakres stosunku pracy z mianowania w administracji | str. 430
16.2.2. Zakres stosunku pracy z mianowania w kontroli państwowej | str. 432
16.2.3. Zakres stosunku pracy z mianowania w oświacie i nauce | str. 433
16.2.4. Zakres stosunku pracy z mianowania w organach ochrony prawnej | str. 435

ROZDZIAŁ 17
Rygory selekcyjne w stosunkach pracy z mianowania | str. 439
17.1. Charakter rygorów selekcyjnych | str. 439
17.2. Rodzaje rygorów selekcyjnych | str. 440
17.2.1. Rygory dotyczące cech określających sytuację prawną i osobistą kandydata | str. 440
17.2.1.1. Obywatelstwo | str. 440
17.2.1.2. Korzystanie z praw publicznych | str. 443
17.2.1.3. Niekaralność | str. 448
17.2.1.4. Stan zdrowia | str. 449
17.2.2. Rygory dotyczące kwalifikacji zawodowych | str. 451
17.2.3. Rygory dotyczące kwalifikacji moralnych | str. 452

ROZDZIAŁ 18
Nawiązanie stosunku pracy z mianowania | str. 458
18.1. Uwagi wprowadzające | str. 458
18.2. Pracodawca zatrudniający pracownika mianowanego | str. 460
18.3. Wymogi i postępowanie kwalifikacyjne (aplikacyjne, egzaminacyjne) warunkujące możliwość zatrudnienia na podstawie stosunku pracy z mianowania | str. 464
18.4. Podmioty dokonujące mianowania na określone stanowisko | str. 475
18.5. Ustawowy obowiązek mianowania na stanowisko | str. 477
18.6. Forma i treść aktu mianowania | str. 482
18.7. Skutki prawne aktu mianowania | str. 487

ROZDZIAŁ 19
Zmiana stosunku pracy z mianowania | str. 498
19.1. Wstęp | str. 498
19.2. Historyczne uwarunkowania zmian stosunku pracy z mianowana i ich współczesne reminiscencje | str. 501
19.3. Pojęcie zmiany stosunku pracy | str. 511
19.4. Zmiana stosunku pracy a uprawnienia kierownicze pracodawcy | str. 519
19.5. Dyspozycyjność jako cecha stosunku pracy z mianowania | str. 525
19.6. Charakter prawny stosunku pracy z mianowania a sposób dokonywania jego zmian | str. 530
19.7. Problem stosowania przepisów kodeksu pracy dotyczących zmian treści stosunku pracy w stosunkach pracy z mianowania | str. 543

ROZDZIAŁ 20
Ustanie stosunku pracy z mianowania | str. 551
20.1. Uwagi wstępne | str. 551
20.2. Przyczyny odrębnych rozwiązań w zakresie ustania stosunków pracy z mianowania | str. 552
20.3. Prawna konstrukcja ustania stosunku pracy z nominacji | str. 559
20.4. Okoliczności powodujące ustanie lub stanowiące przesłanki rozwiązania stosunku pracy z mianowania | str. 569
20.5. Forma i tryb rozwiązania stosunku pracy z pracownikami mianowanymi | str. 582
20.6. Uprawnienia przysługujące w związku z ustaniem stosunku pracy z mianowania | str. 585
20.7. Roszczenia przysługujące w razie naruszenia przepisów o wygaśnięciu lub rozwiązaniu stosunków pracy z mianowania | str. 587
20.8. Podsumowanie | str. 589

ROZDZIAŁ 21
Podstawowe uprawnienia pracownika mianowanego | str. 591
21.1. Uwagi wstępne | str. 591
21.2. Wynagrodzenie zasadnicze | str. 600
21.2.1. Teoretyczne podstawy kształtowania wynagrodzenia zasadniczego | str. 601
21.2.2. Sposoby kształtowania wynagrodzenia zasadniczego w przypadku pracowników mianowanych | str. 603
21.3. Dodatki związane ze zwiększeniem obowiązków | str. 609
21.4. Wynagradzanie w przypadku niewykonywania pracy | str. 610
21.5. Świadczenia motywacyjne, zwiększające efektywność pracy | str. 612
21.5.1. Premia wynikowa | str. 613
21.5.2. Premia ocenna | str. 614
21.5.3. Nagrody | str. 617
21.5.4. Świadczenia stażowe | str. 621
21.5.4.1. Dodatek stażowy | str. 623
21.5.4.2. Nagroda jubileuszowa | str. 625
21.5.4.3. Dodatkowe wynagrodzenie roczne | str. 626
21.5.5. Świadczenia funkcyjne | str. 626
21.6. Świadczenia związane z ustaniem stosunku pracy | str. 628
21.6.1. Odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę bądź rentę | str. 629
21.6.2. Odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników | str. 630
21.6.3. Inne szczególne przypadki świadczeń dla osób, z którymi ustał stosunek pracy | str. 631
21.7. Świadczenia związane z przeniesieniem | str. 632
21.8. Urlopy pracownicze | str. 633
21.8.1. Urlop pracowników naukowych | str. 634
21.8.2. Urlop naukowy | str. 635
21.8.3. Urlopy dla poratowania zdrowia | str. 635
21.8.4. Dodatkowy urlop wypoczynkowy | str. 636
21.8.5. Inne dodatkowe zwolnienia okolicznościowe | str. 637
21.9. Podsumowanie | str. 638

ROZDZIAŁ 22
Obowiązki pracownika mianowanego | str. 641
22.1. Pojęcie i podział obowiązków | str. 641
22.2. Obowiązki podstawowe | str. 645
22.2.1. Obowiązek przestrzegania prawa | str. 645
22.2.2. Obowiązek godnego zachowania się w służbie (i poza nią) | str. 646
22.2.3. Obowiązek sumiennego i starannego wykonywania zadań | str. 648
22.2.4. Obowiązek przestrzegania tajemnicy | str. 650
22.2.5. Obowiązek wykonywania poleceń | str. 652
22.3. Obowiązki dodatkowe | str. 656
22.3.1. Obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych | str. 656
22.3.2. Obowiązek poddania się okresowemu ocenianiu | str. 660
22.3.3. Obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym | str. 663
22.4. Szczególne zakazy i ograniczenia | str. 665
22.4.1. Zakaz przynależności partyjnej oraz wykonywania mandatu posła, senatora, radnego | str. 665
22.4.2. Ograniczenia dotyczące działalności związkowej i związane z niepolubownymi metodami rozwiązywania sporów zbiorowych | str. 667
22.4.3. Ograniczenia związane z podejmowaniem dodatkowego zatrudnienia (czynności lub zajęć) oraz z prowadzeniem działalności gospodarczej | str. 669
22.4.4. Zakaz podległości służbowej | str. 674

ROZDZIAŁ 23
Odpowiedzialność pracowników mianowanych | str. 678
23.1. Uwagi wstępne | str. 678
23.2. Odpowiedzialność dyscyplinarna | str. 680
23.2.1. Pojęcie i charakter prawny odpowiedzialności dyscyplinarnej | str. 680
23.2.2. Przesłanki odpowiedzialności dyscyplinarnej | str. 683
23.2.3. Kary orzekane w postępowaniu dyscyplinarnym | str. 688
23.2.4. Organy postępowania dyscyplinarnego | str. 691
23.2.4.1. Rzecznik dyscyplinarny | str. 691
23.2.4.2. Komisje i sądy dyscyplinarne | str. 693
23.3. Struktura postępowania w sprawach dyscyplinarnych i przesłanki jego wszczęcia | str. 696
23.3.1. Postępowanie wyjaśniające | str. 700
23.3.2. Postępowanie rozpoznawcze | str. 702
23.3.3. Postępowanie odwoławcze | str. 702
23.4. Zasady postępowania dyscyplinarnego | str. 703
23.5. Sądowa kontrola orzecznictwa dyscyplinarnego | str. 707
23.6. Zatarcie kar dyscyplinarnych | str. 708
23.7. Odpowiedzialność dyscyplinarna za przewinienia mniejszej wagi i odpowiedzialność porządkowa | str. 709

ROZDZIAŁ 24
Charakter prawny mianowania jako podstawy nawiązania stosunku pracy | str. 716

ROZDZIAŁ 25
Status proceduralny pracowników pozaumownych | str. 750

ROZDZIAŁ 26
Status pracowników pozaumownych w zbiorowym prawie pracy | str. 760

ROZDZIAŁ 27
Perspektywy pozaumownych stosunków pracy w prawie polskim | str. 777

WYKAZ SKRÓTÓW | str. 791

BIBLIOGRAFIA | str. 799

ORZECZNICTWO | str. 843

INDEKS RZECZOWY | str. 855