Wykaz skrótów | str. 13

Wykaz podstawowej literatury podawanej wyłącznie w zapisie skróconym | str. 17



ROZDZIAŁ 1. Zagadnienia ogólne | str. 36
1. Zasada bezpośredniości postępowania dowodowego | str. 36
2. Zasada swobodnej oceny dowodów | str. 52
3. Zasada kontradyktoryjności a wykrywanie prawdy i problem dopuszczania dowodów z urzędu | str. 76
4. Problem dowodów uzyskanych sprzecznie z prawem | str. 108
5. Zagadnienia ogólne postępowania dowodowego | str. 134

ROZDZIAŁ 2. Dowód z dokumentu | str. 163
1. Pojęcie dokumentu w znaczeniu potocznym | str. 163
2. Dokument w prawie cywilnym | str. 165
3. Pojęcie dokumentu w znaczeniu procesowym | str. 170
3.1. Dokument w postępowaniu cywilnym państw obcych | str. 170
3.2. Dokument w polskim procesie cywilnym (według stanu prawnego przed 8 września 2016 r.) | str. 172
4. Podpis jako element konstytuujący dokument | str. 176
4.1. Uwagi wprowadzające | str. 176
4.2. Treść podpisu | str. 177
4.3. Sposób składania podpisu | str. 180
4.4. Problem podpisów skróconych i paraf | str. 185
4.5. Problem konieczności podpisu jako elementu konstytuującego dokument oraz problem anonimów | str. 187
4.6. Problem umiejscowienia podpisu | str. 189
4.7. Funkcje podpisu | str. 191
4.8. Podpis in blanco | str. 192
5. Początek dowodu na piśmie | str. 194
6. Dokumenty urzędowe | str. 199
6.1. Pojęcie dokumentu urzędowego | str. 199
6.2. Orzeczenia sądowe oraz ich uzasadnienia jako dokumenty | str. 203
6.3. Dowód z akt sądowych | str. 208
6.4. Dokumenty kościelne | str. 211
6.5. Domniemania prawne łączące się z dokumentami urzędowymi | str. 214
7. Ograniczenia dowodu z zeznań świadków i dowodu z przesłuchania stron ze względu na dokument | str. 219
7.1. Ograniczenia w zakresie zastąpienia dowodu z dokumentu dowodem z zeznań świadków i dowodem z przesłuchania stron | str. 219
7.2. Ograniczenia w zakresie prowadzenia dowodu przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu | str. 224
8. Dokumenty prywatne | str. 234
9. Dokument elektroniczny | str. 238
10. Zmiany w zakresie dowodu z dokumentu wprowadzone nowelizacją z 10 lipca 2015 r. | str. 255

ROZDZIAŁ 3. Dowód z zeznań świadków | str. 262
1. Pojęcie świadka | str. 263
1.1. Pojęcie świadka w znaczeniu potocznym | str. 263
1.2. Świadek przybrany do czynności prawnych | str. 264
1.3. Świadek w znaczeniu procesowym | str. 269
2. Niemożność bycia świadkiem | str. 273
2.1. Niezdolność świadka do spostrzegania lub przekazywania spostrzeżeń | str. 273
2.2. Ochrona tajemnicy informacji niejawnych jako przesłanka wyłączająca ze składania zeznań | str. 281
2.3. Ograniczenia dowodu z zeznań świadków ze względu na dowód z przesłuchania stron | str. 288
2.3.1. Rozgraniczenie dowodu ze świadków i dowodu ze stron | str. 288
2.3.2. Zakaz przesłuchania osoby będącej stroną jako świadka | str. 291
2.3.3. Problem wyboru właściwego środka dowodowego w przypadku szczególnych kategorii stron procesowych | str. 294
2.3.4. Zakaz przesłuchiwania przedstawiciela ustawowego strony jako świadka | str. 298
2.3.4.1. Uwagi ogólne | str. 298
2.3.4.2. Rodzice | str. 298
2.3.4.3. Opiekunowie | str. 300
2.3.4.4. Kuratorzy | str. 301
2.3.4.5. Doradca tymczasowy | str. 301
2.3.4.6. Zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka osób wchodzących w skład organu osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej będącej stroną | str. 302
2.3.4.7. Znaczenie procesowe współuczestnictwa dla prowadzenia dowodu z zeznań świadków | str. 307
2.4. Szczególne ograniczenie podmiotowe dowodu z zeznań świadków w postępowaniu odrębnym w sprawach małżeńskich | str. 309
2.5. Niedopuszczalność przesłuchania mediatora jako świadka | str. 312
2.6. Problem dopuszczalności przesłuchania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jako świadka | str. 313
2.7. Przesłuchanie jako świadków osób objętych immunitetem dyplomatycznym i konsularnym | str. 315
2.8. Zakaz dowodowy wynikający z ustawy o świadku koronnym | str. 319
3. Prawo świadka do odmowy zeznań | str. 320
3.1. Ogólna charakterystyka prawa odmowy zeznań | str. 320
3.2. Podmiotowy zakres prawa odmowy zeznań | str. 322
3.3. Problemy szczególne odmowy zeznań | str. 326
4. Prawo świadka do odmowy odpowiedzi | str. 335
4.1. Pojęcie prawa do odmowy odpowiedzi i jego stosunek do prawa do odmowy zeznań | str. 335
4.2. Problem pouczania świadka o prawie do odmowy odpowiedzi | str. 338
4.3. Narażenie na odpowiedzialność karną, hańbę lub szkodę majątkową jako przesłanka prawa do odmowy odpowiedzi | str. 342
4.4. Ochrona tajemnicy zawodowej jako podstawa odmowy odpowiedzi | str. 344
4.5. Duchowny jako świadek | str. 358
5. Problem dopuszczalności przesłuchania pełnomocnika procesowego jako świadka | str. 365
6. Przebieg dowodu z zeznań świadków | str. 368
7. Ocena dowodu z zeznań świadków | str. 377
8. Dziecko jako świadek | str. 380

ROZDZIAŁ 4. Dowód z opinii biegłego | str. 383
1. Pojęcie dowodu z opinii biegłego | str. 383
2. Porównanie dowodu z opinii biegłego i dowodu z zeznań świadków | str. 387
3. Przedmiot dowodu z opinii biegłego | str. 389
4. Osoba biegłego | str. 399
5. Ocena dowodu z opinii biegłego | str. 405
6. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego | str. 412
7. Sporządzanie opinii przez biegłego | str. 416
8. Przesłuchanie biegłego | str. 419
9. Rodzaje i podziały opinii biegłego | str. 422
10. Wykorzystanie opinii biegłego sporządzonej w innej sprawie | str. 428
11. Prywatna opinia biegłego | str. 431
12. Odpowiedzialność prawna biegłego sądowego | str. 437
12.1. Odpowiedzialność cywilna | str. 437
12.2. Odpowiedzialność karna | str. 439
12.3. Odpowiedzialność dyscyplinarna | str. 439
12.4. Odpowiedzialność porządkowa | str. 440
13. Problem tzw. świadków-biegłych | str. 441
14. Koszty dowodu z opinii biegłego | str. 444
15. Udział tłumaczy przysięgłych w procesie cywilnym | str. 447
16. Założenia projektu ustawy o biegłych sądowych | str. 449
17. Charakterystyka wybranych kategorii opinii biegłych | str. 452
17.1. Opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego | str. 452
17.2. Opinia psychologiczna i psychiatryczna | str. 457
17.3. Opinia pismoznawcza | str. 462
17.4. Opinia z zakresu ekonomii i wyceny majątku | str. 463

ROZDZIAŁ 5. Dowód z oględzin | str. 465
1. Przedmiot dowodu z oględzin | str. 465
2. Obowiązek przedstawienia (okazania) przedmiotu oględzin | str. 468
3. Dowód z oględzin osoby | str. 471

ROZDZIAŁ 6. Dowód z przesłuchania stron | str. 474
1. Pojęcie dowodu z przesłuchania stron i jego dopuszczenie | str. 474
2. Przebieg dowodu z przesłuchania stron | str. 477
3. Ocena dowodu z przesłuchania stron | str. 493
4. Znaczenie dowodu z przesłuchania stron | str. 494
5. Dowód z przesłuchania stron a informacyjne przesłuchanie stron | str. 496

ROZDZIAŁ 7. Dowody przyrodnicze | str. 498
1. Pojęcie i rodzaje dowodów przyrodniczych | str. 498
2. Dowód z grupowego badania krwi | str. 500
3. Dowód z ekspertyzy antropologicznej | str. 507
4. Dowód z badania antygenów w układzie HLA | str. 509
5. Dowód z niezdolności mężczyzny do zapłodnienia | str. 510
6. Dowód z ustalenia okresów płodności kobiety | str. 511
7. Dowód z badania śliny | str. 511
8. Dowód z porównania daty obcowania płciowego ze stopniem rozwoju dziecka po urodzeniu | str. 512
9. Dowód z badania kodu genetycznego (DNA) | str. 513

ROZDZIAŁ 8. Dowód z nośników obrazu lub dźwięku (dowód z dokumentów pozatekstowych) | str. 519
1. Pojęcie i rodzaje dowodu z nośników obrazu lub dźwięku | str. 519
2. Sposób prowadzenia dowodu z nośników obrazu lub dźwięku | str. 523
3. Charakter prawny fotokopii | str. 527

ROZDZIAŁ 9. Dowody inne (nienazwane) | str. 531
1. Pojęcie dowodów nienazwanych | str. 531
2. Dalsze rodzaje nienazwanych środków dowodowych | str. 533
3. Znaczenie dowodowe kserokopii dokumentu | str. 539



ROZDZIAŁ 1. Zasady określające treść rozstrzygnięcia sprawy | str. 560
1. Pojęcie zasady prawa | str. 560
2. Rola zasad prawa | str. 562
3. Naczelne zasady procesu cywilnego | str. 562

ROZDZIAŁ 2. Zasady orzekania | str. 564
1. Pojęcie zasad orzekania | str. 564
2. Klasyfikacja zasad orzekania | str. 565
2.1. Zasady dotyczące przedmiotu i podmiotów orzekania | str. 568
2.1.1. Uwagi wprowadzające | str. 568
2.1.2. Zasada orzekania tylko na wniosek strony | str. 569
2.1.3. Zasada związania sądu granicami dochodzonej ochrony prawnej | str. 571
2.1.4. Zakaz orzekania ponad żądanie | str. 576
2.2. Zasady dotyczące czasu i podstaw orzekania | str. 581
2.2.1. Zasada aktualności | str. 581
2.2.2. Zasada związania podstawą faktyczną żądań powoda | str. 586
2.2.3. Zasada braku związania podstawą prawną powoływaną przez powoda | str. 587
3. Szczególne kompetencje sądu podczas orzekania | str. 588
3.1. Uwagi wprowadzające | str. 588
3.2. Zastrzeżenie na rzecz pozwanego prawa do powołania się w toku egzekucji na ograniczenie odpowiedzialności (art. 319 k.p.c.) | str. 590
3.3. Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty i wyznaczenie terminu spełnienia świadczenia (art. 320 k.p.c.) | str. 592
3.4. Zasądzenie odpowiedniej sumy według oceny sądu (art. 322 k.p.c.) | str. 596

ROZDZIAŁ 3. Wyroki i nakazy zapłaty | str. 602
1. Rodzaje wyroków | str. 602
2. Podział wyroków ze względu na sposób ustosunkowania się sądu do powództwa | str. 603
2.1. Wyrok uwzględniający powództwo | str. 603
2.2. Wyrok oddalający powództwo | str. 609
3. Podział wyroków ze względu na treść | str. 620
3.1. Wyrok zasądzający | str. 620
3.2. Wyrok ustalający | str. 622
3.3. Wyrok kształtujący prawo lub stosunek prawny | str. 626
4. Podział wyroków ze względu na skutki prawne | str. 628
4.1. Uwagi wprowadzające | str. 628
4.2. Wyrok deklaratywny | str. 629
4.3. Wyrok konstytutywny | str. 630
5. Podział wyroków ze względu na zakres rozstrzygnięcia | str. 633
5.1. Wyrok częściowy | str. 634
5.2. Wyrok wstępny | str. 643
5.3. Wyrok końcowy | str. 655
5.4. Wyrok łączny | str. 656
5.5. Wyrok uzupełniający | str. 656
6. Podział wyroków ze względu na sposób ustosunkowania się pozwanego do powództwa | str. 658
6.1. Wyrok kontradyktoryjny | str. 658
6.2. Wyrok zaoczny | str. 659
6.3. Wyrok z uznania | str. 664
7. Nakaz zapłaty | str. 669
7.1. Wprowadzenie | str. 669
7.2. Uwagi ogólne | str. 671
7.3. Charakter prawny nakazu zapłaty | str. 673
7.4. Dopuszczalność wydawania częściowych nakazów zapłaty | str. 678
7.5. Kwestie szczególne | str. 680

ROZDZIAŁ 4. Postanowienia i zarządzenia | str. 683
1. Uwagi wstępne | str. 683
2. Odpowiednie stosowanie przepisów | str. 688
3. Podział postanowień | str. 691
3.1. Uwagi wprowadzające | str. 691
3.2. Postanowienia kończące postępowanie w sprawie | str. 691
3.2.1. Uwagi wstępne | str. 691
3.2.2. Postanowienie o odrzuceniu pozwu | str. 694
3.2.3. Postanowienie o umorzeniu postępowania | str. 698
3.2.3.1. Uwagi ogólne | str. 698
3.2.3.2. Zbędność wydania wyroku | str. 701
3.2.3.3. Niedopuszczalność wydania wyroku | str. 702
3.2.3.4. Postanowienie o umorzeniu postępowania z powodu cofnięcia pozwu | str. 703
3.2.3.5. Postanowienie o umorzeniu postępowania w razie zawarcia ugody sądowej | str. 706
3.2.4. Postanowienie o odrzuceniu środka zaskarżenia | str. 709
3.3. Postanowienia niekończące postępowania w sprawie | str. 710
3.3.1. Postanowienia zaskarżalne zażaleniem | str. 710
3.3.2. Postanowienia niezaskarżalne zażaleniem | str. 711
4. Wydawanie i doręczanie postanowień | str. 715
4.1. Uwagi wprowadzające | str. 715
4.2. Redagowanie postanowień | str. 716
4.3. Ogłaszanie postanowień | str. 717
4.4. Uzasadnianie postanowień | str. 718
5. Zarządzenia | str. 720

ROZDZIAŁ 5. Uchwały | str. 724
1. Uwagi wstępne | str. 724
2. Uchwały o charakterze indywidualnym (indywidualno-konkretnym) | str. 726
2.1. Uwagi wprowadzające | str. 726
2.2. Wydanie uchwały na podstawie art. 390 k.p.c. | str. 726
2.3. Wydanie uchwały na podstawie art. 39817 k.p.c. | str. 729
3. Uchwały o charakterze abstrakcyjnym (ogólnym) | str. 730

ROZDZIAŁ 6. Uzasadnianie orzeczeń | str. 733
1. Zagadnienia wprowadzające | str. 733
2. Funkcje uzasadnienia | str. 735
3. Konstrukcja uzasadnienia | str. 740
4. Elementy uzasadnienia | str. 744
4.1. Uwagi wstępne | str. 744
4.2. Uzasadnienie podstawy faktycznej | str. 745
4.3. Ocena materiału dowodowego | str. 747
4.4. Uzasadnienie podstawy prawnej | str. 749
5. Zagadnienia szczególne związane z uzasadnianiem wybranych postaci orzeczeń | str. 753
5.1. Charakterystyka uzasadnienia orzeczeń merytorycznych | str. 753
5.1.1. Uzasadnienie orzeczenia sądu II instancji | str. 753
5.1.2. Uzasadnienia orzeczeń Sądu Najwyższego | str. 758
5.2. Uzasadnienia orzeczeń procesowych, wydawanych w kwestiach wpadkowych i ubocznych | str. 760
6. Język uzasadnienia | str. 763
7. Uzasadnienie ustne a pisemne | str. 767
8. Dostępność uzasadnienia | str. 772
9. Termin sporządzenia uzasadnienia | str. 772
10. Podpisanie uzasadnienia | str. 775
11. Doręczenie uzasadnienia i jego skutki | str. 776

ROZDZIAŁ 7. Rektyfikacja wyroków w procesie cywilnym | str. 779
1. Uwagi wprowadzające | str. 780
2. Terminologia | str. 782
2.1. Terminologia polska | str. 782
2.2. Terminologia zagraniczna | str. 784
2.3. Wnioski | str. 785
3. Rys historyczno-porównawczy | str. 786
3.1. Rektyfikacja wyroku w rzymskim procesie cywilnym | str. 786
3.2. Rektyfikacja wyroku w procesie kanonicznym | str. 788
3.3. Rektyfikacja wyroku w polskim procesie cywilnym | str. 789
3.4. Wnioski | str. 795
4. Cele i funkcje rektyfikacji wyroków | str. 796
5. Istota i charakter prawny rektyfikacji wyroku | str. 799
6. Orzeczenia podlegające sprostowaniu | str. 806
7. Sprostowanie wyroku | str. 810
7.1. Ustalenia prawnoporównawcze | str. 810
7.2. Oczywista omyłka | str. 816
7.3. Niedokładności | str. 819
7.4. Błędy pisarskie | str. 824
7.5. Błędy rachunkowe | str. 826
7.6. Inne oczywiste omyłki | str. 828
8. Uzupełnienie wyroku | str. 829
8.1. Uwagi wprowadzające | str. 829
8.2. Ustalenia prawnoporównawcze | str. 831
8.3. Zakres uzupełnienia wyroku | str. 834
8.3.1. Nierozstrzygnięcie przez sąd o całości żądania | str. 834
8.3.2. Nierozstrzygnięcie przez sąd o kosztach procesu | str. 838
8.3.3. Nierozstrzygnięcie przez sąd o natychmiastowej wykonalności | str. 846
8.3.4. Niezamieszczenie przez sąd w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według ustawy powinien był zamieścić z urzędu | str. 849
9. Wykładnia wyroku | str. 861
10. Postępowanie rektyfikacyjne | str. 865
10.1. Właściwość i skład sądu | str. 865
10.2. Wszczęcie postępowania | str. 869
10.3. Postępowanie dowodowe. Rozprawa | str. 873
10.4. Orzeczenia rektyfikacyjne | str. 875
10.5. Zaskarżanie orzeczeń rektyfikacyjnych | str. 876

Skorowidz przedmiotowy | str. 879