Słowo wstępne | str. 17

Rozdział 1
Pojęcie i systematyka zatrudnienia niepracowniczego | str. 21

Rozdział 2
Zatrudnienie niepracownicze z perspektywy polityki społecznej i rynku pracy | str. 27

2.1. Zatrudnienie niepracownicze a system prawa pracy | str. 27
2.2. Wymiary elastyczności rynku pracy a zatrudnienie niepracownicze | str. 30
2.3. Deregulacja, elastyczność i atypowe formy zatrudnienia a zatrudnienie niepracownicze | str. 34
2.4. Zatrudnienie niepracownicze na polskim rynku pracy | str. 39
2.5. Zatrudnienie niepracownicze na rynku pracy a system prawa pracy - wnioski de lege lata i de lege ferenda | str. 42

Rozdział 3
Cywilnoprawne zatrudnienie niepracownicze | str. 47

3.1. Uwagi wstępne | str. 47
3.2. Swoboda wyboru podstaw i ram prawnych zatrudnienia | str. 57
3.3. Wspólne właściwości (communis specialitatis) zatrudnienia
pracowniczego i niepracowniczego | str. 68
3.4. Cechy wyróżniające (differentia specifica) niepracownicze zatrudnienie o charakterze cywilnoprawnym | str. 114
3.4.1. Differentia specifica cywilnoprawnego zatrudnienia wypracowane w judykaturze | str. 114
3.4.2. Umowa zlecenia | str. 133
3.4.3. Umowy o świadczenie usług | str. 138
3.4.4. Umowa agencyjna | str. 138
3.4.5. Umowa o dzieło | str. 139
3.4.6. Kontrakt menedżerski | str. 143
3.4.6.1. Kontrakt menedżerski w sektorze publicznym | str. 145
3.4.6.2. Kontrakt menedżerski w sektorze prywatnym | str. 151
3.4.7. Podsumowanie | str. 156
3.5. Stosunek zatrudnienia fundamentum institutiae societatis | str. 158

Rozdział 4
Zatrudnienia niepracownicze w organizacjach spółdzielczych | str. 161

4.1. Uwagi wstępne | str. 161
4.2. Stosunek członkostwa jako podstawa świadczenia pracy w spółdzielniach produkcji rolnej oraz innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną | str. 162
4.3. Umowy prawa cywilnego jako podstawa świadczenia pracy w organizacjach spółdzielczych | str. 180
4.3.1. Spółdzielnie produkcji rolnej oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną | str. 180
4.3.2. Spółdzielnie pracy | str. 184

Rozdział 5
Zatrudnienie niepracownicze na podstawie umowy o pracę nakładczą | str. 191

5.1. Umowa o pracę nakładczą jako pojęcie języka prawnego | str. 191
5.2. Umowa o pracę nakładczą jako podstawa zatrudnienia | str. 193
5.3. Źródła prawa kształtujące sytuację prawną osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą | str. 197
5.4. Zakres uprawnień pracowniczych przyznanych wykonawcom pracy nakładczej | str. 208
5.4.1. Uprawnienia w zakresie ochrony sytuacji materialnej wykonawców pracy nakładczej | str. 209
5.4.2. Ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę nakładczą | str. 214
5.4.3. Ochrona zdrowia i życia wykonawców pracy nakładczej | str. 217
5.4.4. Uprawnienia urlopowe | str. 218
5.4.5. Zaliczanie okresów pracy nakładczej i rozstrzyganie sporów ze stosunku pracy nakładczej | str. 219
5.4.6. Uprawnienia zbiorowe wykonawców pracy nakładczej | str. 219
5.5. Charakter prawny zatrudnienia nakładczego | str. 220

Rozdział 6
Zatrudnienie niepracownicze na podstawie umowy o praktykę oraz staż absolwencki | str. 224

6.1. Charakter prawny | str. 224
6.2. Nawiązanie umowy o staż absolwencki | str. 227
6.3. Treść umowy o praktykę absolwencką | str. 230
6.4. Rozwiązanie umowy o praktykę absolwencką | str. 234
6.5. Stosunek prawny stażu | str. 235
6.5.1. Charakter prawnego stosunku stażu | str. 235
6.5.2. Nawiązanie prawnego stosunku stażu | str. 243
6.5.3. Treść stażowego stosunku prawnego | str. 248
6.5.4. Ustanie stażowego stosunku prawnego | str. 254

Rozdział 7
Niepracownicze zatrudnienie dzieci | str. 256

Rozdział 8
Zatrudnienie niepracownicze wolontariuszy | str. 274

8.1. Uwagi wstępne | str. 274
8.2. Zakres znaczeniowy pojęcia "wolontariusz" | str. 277
8.3. Porozumienie o wykonywaniu świadczeń | str. 281
8.3.1. Strony porozumienia | str. 281
8.3.2. Forma porozumienia | str. 285
8.3.3. Treść porozumienia | str. 286
8.3.4. Charakter prawny porozumienia | str. 288
8.4. Obowiązki korzystającego | str. 289
8.5. Uprawnienia wolontariusza | str. 294
8.6. Wolontariat międzynarodowy | str. 296
8.7. Podsumowanie | str. 297

Rozdział 9
Zatrudnienie niepracownicze w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej | str. 298

9.1. Geneza samozatrudnienia | str. 298
9.2. Pojęcie samozatrudnienia | str. 306
9.2.1. Terminologia | str. 306
9.2.2. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej | str. 309
9.2.3. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych | str. 310
9.2.4. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych | str. 312
9.2.5. Podejście doktrynalne do pojęcia samozatrudnienie | str. 314
9.3. Zakładanie działalności gospodarczej | str. 316
9.3.1. Formalności urzędowe | str. 316
9.3.2. Biznesplan przedsięwzięcia | str. 318
9.3.3. Finansowanie działalności | str. 320
9.4. Koszty prowadzenia działalności | str. 323
9.4.1. Opodatkowanie | str. 324
9.4.2. Ubezpieczenia społeczne | str. 325
9.5. Prawa i obowiązki samozatrudnionego w trakcie prowadzenia działalności | str. 327
9.6. Zakaz dyskryminacji | str. 329
9.7. Zawieszenie prowadzenia działalności | str. 331
9.8. Zakończenie działalności gospodarczej | str. 333

Rozdział 10
Statusy zatrudnienia sportowców profesjonalnych | str. 334

10.1. Uwagi wstępne | str. 334
10.2. Statusy sportowców profesjonalnych w świetle ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie | str. 335
10.3. Statusy sportowców profesjonalnych według regulacji wybranego polskiego związku sportowego | str. 337
10.4. Statusy zawodników profesjonalnych w świetle regulacji klubów sportowych | str. 339
10.5. Statusy sportowców profesjonalnych według zawieranych z nimi kontraktów | str. 341
10.6. Ujednolicenie statusu pracowniczego oraz statusu cywilnoprawnego sportowców profesjonalnych | str. 344
10.7. Samozatrudnienie sportowców profesjonalnych | str. 345
10.8. Status stypendysty sportowego | str. 349
10.9. Regulacje ochronne statusów zawodników profesjonalnych | str. 351
10.10. Kary zawodników profesjonalnych stosowane przez kluby sportowe | str. 352
10.11. Nagrody za wyniki sportowe | str. 355
10.12. Swoboda wyboru form zatrudnienia sportowców profesjonalnych | str. 356
10.13. Wielowarstwowe regulacje statusów sportowców | str. 357
10.14. Problemy regulacyjne w zakresie statusów sportowców profesjonalnych | str. 359
10.15. Stosunki prawne sportowców ze związkami oraz federacjami sportowymi | str. 362
10.16. Podsumowanie | str. 362

Rozdział 11
Naukowoprawne zatrudnienie niepracownicze | str. 366

11.1. Uwagi wstępne | str. 366
11.2. Kształcenie młodych kadr naukowych w ujęciu porównawczym | str. 368
11.3. Studia doktoranckie w świetle obowiązujących przepisów prawnych | str. 371
11.3.1. Wpływ procesu bolońskiego na kształt prawny studiów doktoranckich w Polsce | str. 371
11.3.2. Charakter prawny statusu uczestnika studiów doktoranckich | str. 372
11.3.3. Możliwość łączenia statusu doktoranta ze statusem pracownika | str. 375
11.3.4. Możliwość zaliczania okresu studiów doktoranckich do okresu pracy warunkującego uprawnienia pracownicze | str. 377
11.3.5. Status prawny doktoranta a jego obowiązki | str. 378
11.3.6. Status prawny doktoranta a jego uprawnienia | str. 384
11.4. Podsumowanie | str. 389

Rozdział 12
Administracyjnoprawne zatrudnienie niepracownicze | str. 391

12.1. Charakter prawny niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego | str. 391
12.1.1. Uwagi wstępne | str. 391
12.1.2. Poglądy literatury i orzecznictwa na temat istoty niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego (służbowego) | str. 393
12.1.3. Pojęcie i przedmiot niepracowniczego zatrudnienia służbowego | str. 402
12.2. Nawiązanie niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego | str. 414
12.2.1. Strony niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego | str. 414
12.2.1.1. Podmiot służbowy | str. 414
12.2.1.2. Funkcjonariusz i żołnierz | str. 423
12.2.2. Postępowanie kwalifikacyjne | str. 425
12.2.3. Charakter aktu mianowania | str. 428
12.2.4. Forma i treść aktu mianowania | str. 429
12.2.5. Ślubowanie | str. 432
12.3. Przekształcenie niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego (służbowego) | str. 433
12.3.1. Przeniesienie na podstawie formalnie i materialnie jednostronnego aktu prawnego przełożonego | str. 435
12.3.2. Przeniesienie w trybie współdziałania stron | str. 438
12.3.3. Inne zdarzenia powodujące zmianę stosunku służbowego | str. 440
12.4. Uprawnienia funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych | str. 442
12.4.1. Pojęcie uprawnień i ich podział | str. 442
12.4.2. Urlopy wypoczynkowe i inne zwolnienia od pełnienia służby | str. 444
12.4.2.1. Urlop wypoczynkowy | str. 444
12.4.2.2. Urlop bezpłatny | str. 445
12.4.2.3. Urlop szkoleniowy | str. 446
12.4.2.4. Urlop okolicznościowy | str. 447
12.4.2.5. Urlop zdrowotny | str. 448
12.4.3. Uprawnienia płacowe | str. 450
12.4.4. Uprawnienia związane z rodzicielstwem | str. 452
12.4.5. Uprawnienia o charakterze socjalno-bytowym | str. 454
12.4.5.1. Zasiłek na zagospodarowanie | str. 454
12.4.5.2. Prawo do zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych | str. 454
12.4.5.3. Dopłata do wypoczynku | str. 455
12.4.5.4. Zwrot kosztów przejazdu | str. 456
12.4.6. Uprawnienia związane z ustaniem stosunku służbowego | str. 456
12.5. Obowiązki funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych | str. 457
12.5.1. Pojęcie obowiązków i ich podział | str. 457
12.5.2. Podstawowe obowiązki związane z pełnieniem służby | str. 460
12.5.2.1. Obowiązek wykonywania poleceń (rozkazów) | str. 460
12.5.2.2. Obowiązek przestrzegania prawa | str. 463
12.5.2.3. Obowiązek zachowania tajemnic związanych ze służbą | str. 464
12.5.2.4. Obowiązek strzeżenia godności służby | str. 465
12.5.3. Obowiązki dodatkowe związane z pełnieniem służby | str. 467
12.5.3.1. Obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych | str. 467
12.5.3.2. Obowiązek poddania się okresowemu opiniowaniu służbowemu | str. 468
12.5.3.3. Obowiązek składania oświadczeń majątkowych | str. 470
12.5.4. Szczególne zakazy i ograniczenia związane z pełnieniem służby | str. 472
12.5.4.1. Zakaz przynależności partyjnej oraz ograniczenia związane z członkostwem w stowarzyszeniach i innych organizacjach | str. 472
12.5.4.2. Zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia | str. 474
12.5.4.3. Zakaz działalności związkowej i uczestniczenia w strajku | str. 476
12.5.4.4. Obowiązek powiadamiania o zamiarze wyjazdu za granicę | str. 478
12.6. Ustanie niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych | str. 479
12.6.1. Pojęcie ustania | str. 479
12.6.2. Rozwiązanie niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych | str. 480
12.6.2.1. Warunki prawidłowości rozwiązania niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych | str. 480
12.6.2.2. Obowiązki przełożonego związane ze zwolnieniem ze służby | str. 499
12.6.3. Wygaśnięcie niepracowniczego stosunku zatrudnienia typu administracyjnoprawnego funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych | str. 500
12.6.4. Uprawnienia w razie naruszenia przepisów o rozwiązywaniu i wygaszaniu niepracowniczych stosunków służbowych | str. 501
12.6.5. Odwołanie kierownika (szefa) służby | str. 505

Rozdział 13
Ustrojowoprawne zatrudnienie niepracownicze | str. 508

13.1. Uwagi wstępne | str. 508
13.2. Konstytucyjny charakter stosunku zatrudnienia parlamentarzystów | str. 510
13.3. Charakter warunków wykonywania mandatu | str. 513
13.4. Pracownicze uprawnienia parlamentarzysty | str. 514
13.5. Uposażenie posłów i senatorów | str. 517
13.6. Świadczenia z tytułu wypadków | str. 522
13.7. Świadczenia zdrowotne | str. 523
13.8. Odprawy | str. 523
13.9. Fundusz świadczeń socjalnych | str. 524
13.10. Dieta parlamentarna i bezpłatne przejazdy | str. 525

Rozdział 14
Penalnoprawne zatrudnienie niepracownicze | str. 526

14.1. Zatrudnienie typu penalnego | str. 526
14.1.1. Uwagi wstępne | str. 526
14.1.2. Rola pracy w procesie wykonywania kary pozbawienia wolności | str. 527
14.1.3. Obowiązek pracy skazanych a zakaz pracy przymusowej | str. 529
14.1.4. Kwestia prawa do pracy skazanych | str. 532
14.1.5. Skierowanie do pracy jako podstawa niepracowniczego zatrudnienia typu penalnego | str. 536
14.1.5.1. Uwagi wstępne | str. 536
14.1.5.2. Charakter stosunku prawnego, w ramach którego świadczona jest praca | str. 538
14.1.5.3. Status skazanego zatrudnionego na podstawie skierowania do pracy | str. 542
14.1.6. Podstawy świadczenia przez skazanych pracy dobrowolnej | str. 565
14.1.6.1. Umowa o pracę jako podstawa zatrudnienia skazanych | str. 565
14.1.6.2. Inne niż umowa o pracę podstawy świadczenia przez skazanych odpłatnej pracy dobrowolnej | str. 582
14.1.7. Podsumowanie | str. 589
14.2. Wykonywanie pracy w warunkach ograniczonej wolności | str. 592
14.2.1. Uwagi wstępne | str. 592
14.2.2. Obowiązek prawny wykonywania pracy | str. 595
14.2.3. Formy prawno-organizacyjne wykonywania kary ograniczenia wolności | str. 598
14.2.4. Naruszenie standardów międzynarodowych o zakazie pracy przymusowej | str. 600
14.2.5. Legalny obowiązek wykonywania pracy przez skazanych | str. 607
14.2.6. Alternatywne formy wykonywania kary ograniczenia wolności | str. 608
14.2.6.1. Uwagi wstępne | str. 608
14.2.6.2. Obowiązek wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne | str. 608
14.2.7. Podsumowanie | str. 611

Rozdział 15
Praca nierejestrowana | str. 612

15.1. Uwagi wstępne | str. 612
15.2. Praca nierejestrowana a nielegalne zatrudnienie lub nielegalna inna praca zarobkowa | str. 617
15.3. Legalność zatrudnienia cudzoziemców | str. 623
15.4. Prawne metody zwalczania i zapobiegania pracy nierejestrowanej | str. 632
15.4.1. Uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organów podatkowych oraz kontroli skarbowej | str. 632
15.4.2. Uprawnienia Straży Granicznej i jej współdziałanie z innymi organami | str. 635
15.5. Podsumowanie | str. 645

Rozdział 16
Stosowanie przepisów bhp w niepracowniczym zatrudnieniu | str. 650

16.1. Cel i zakres badań | str. 650
16.2. Przyczyny i zakres stosowania przepisów bhp poza stosunkiem pracy | str. 654
16.3. Stosowanie przepisów bhp poza stosunkiem pracy w razie świadczenia pracy w celach zarobkowych | str. 661
16.3.1. Świadczenie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych i samozatrudnienia | str. 661
16.3.2. Stosowanie przepisów bhp w razie zatrudnienia w służbach zmilitaryzowanych | str. 667
16.3.3. Stosowanie przepisów bhp wobec skazanych zatrudnionych na podstawie skierowania | str. 672
16.4. Stosowanie przepisów bhp w razie świadczenia pracy w celach innych niż zarobkowe | str. 674
16.5. Ocena stosowania przepisów bhp poza stosunkiem pracy | str. 678

Rozdział 17
Zbiorowe prawo pracy a zatrudnienie niepracownicze | str. 681

Rozdział 18
Prawo do sądu a zatrudnienie niepracownicze | str. 694

Rozdział 19
Położenie socjalne osób pozostających w zatrudnieniu niepracowniczym | str. 702

19.1. Uwagi wstępne | str. 702
19.2. Położenie socjalne osób pozostających w cywilnoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 705
19.3. Położenie socjalne osób pozostających w gospodarczoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 712
19.4. Położenie socjalne osób pozostających w handlowoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 721
19.5. Położenie socjalne osób pozostających w administracyjnoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 722
19.6. Położenie socjalne osób pozostających w penalnoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 727
19.7. Położenie socjalne osób pozostających w ustrojowoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 729
19.8. Położenie socjalne osób pozostających w społecznoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 732
19.9. Położenie socjalne osób pozostających w socjalnoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 735
19.10. Położenie socjalne osób pozostających w naukowoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 739
19.11. Położenie socjalne osób pozostających w sportowoprawnych stosunkach zatrudnienia | str. 741

Wykaz skrótów | str. 743

Bibliografia | str. 751

Orzecznictwo | str. 793

Indeks rzeczowy | str. 805