Wprowadzenie do polskiego wydania
str. 15

Słowo wstępne ministra środowiska Republiki Federalnej Niemiec Sigmara Gabriela
str. 17

Słowo wstępne prof. dr. Maximiliana Gege
str. 19

Słowo wstępne redaktora książki
str. 23

Rozdział I. Podstawy nauk o środowisku
str. 29

Christina Seidler

1. Podstawowe struktury otoczenia przedsiębiorstwa
str. 30

2. Konieczność zastosowania modelu
str. 33

3. Charakterystyka elementów środowiska
str. 34

3.1. Element środowiska: powietrze
str. 34

3.2. Element środowiska: gleba
str. 42

3.3. Element środowiska: woda
str. 50

3.4. Biosfera
str. 57

4. Ingerencja człowieka w geoekosystemy
str. 63

Rozdział II. Zrównoważony rozwój
str. 67

1. Zrównoważony rozwój w aspekcie ekologicznym, ekonomicznym i społecznym
str. 68

Liane Möller

1.1. Postęp, zasięg i wdrażanie zrównoważonego rozwoju
str. 69

1.2. Strategie, koncepcje i organizacje
str. 74

1.3. Modele i wskaźniki zrównoważonego rozwoju
str. 79

1.4. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju - Agenda 21
str. 83

2. Zrównoważony rozwój na szczeblu przedsiębiorstw
str. 91

Jana Brauweiler

2.1. Istota zarządzania zrównoważonym rozwojem w przedsiębiorstwach
str. 92

2.2. Sprawozdawczość w dziedzinie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw
str. 100

2.3. Perspektywy zarządzania zrównoważonym rozwojem w przedsiębiorstwach
str. 103

Rozdział III. Znaczenie interesariuszy strategicznych
str. 111

Jana Brauweiler

1. Pojęcie interesariuszy
str. 112

2. Interesariusze proekologiczni
str. 116

3. Jak przedsiębiorstwo analizuje interesariuszy
str. 120

3.1. Identyfikacja i podział istotnych interesariuszy
str. 120

3.2. Rozpoznanie zakresu wpływu, celów, strategii i działań interesariuszy
str. 122

3.3. Opracowanie strategii uwzględniającej interesy interesariuszy
str. 125

4. Świadomość ekologiczna i zachowanie proekologiczne jako niezbędne cechy interesariuszy proekologicznych
str. 127

Rozdział IV. Podstawy i etapy wdrażania polityki ekologicznej
str. 133

1. Polityka ochrony środowiska i ekonomia środowiska - podstawy
str. 136

Liane Möller

1.1. Polityka ochrony środowiska i zrównoważony rozwój
str. 137

1.2. Polityka ochrony środowiska - wzorzec, cele, zasady i instrumenty
str. 137

1.3. Polityka i prawo ochrony środowiska, ekonomia środowiska oraz zarządzanie środowiskiem w przedsiębiorstwie
str. 139

1.4. Ekonomia środowiska
str. 141

1.5. Instrumenty polityki ochrony środowiska
str. 152

2. Międzynarodowa polityka ochrony środowiska
str. 168

Liane Möller

2.1. Globalizacja i ochrona środowiska - wzrost złożoności, różnorodności i instytucjonalizacji
str. 169

2.2. Instytucje i organizacje, konwencje i umowy oraz różne formy kooperacji
str. 173

3. Polityka ochrony środowiska Unii Europejskiej
str. 191

Liane Möller

3.1. Zasady, implikacje i strategie europejskiej polityki ochrony środowiska
str. 192

3.2. Instrumentalizacja polityki ochrony środowiska Unii Europejskiej
str. 200

3.3. Rozwój polityki ochrony środowiska w związku z ostatnim rozszerzeniem

Unii Europejskiej
str. 205

3.4. Polityka ochrony środowiska i wspólna polityka rolna
str. 209

3.5. Polityka ochrony środowiska Unii Europejskiej jako proces wieloaspektowy
str. 209

4. Polityka ochrony środowiska w Niemczech
str. 217

Liane Möller, Bernd-Dietmar Kammerschen

4.1. Strategie rozwoju polityki ochrony środowiska w Niemczech
str. 218

4.2. Ochrona środowiska w reformie federalistycznej i opracowanie Kodeksu środowiskowego
str. 220

4.3. Wdrożenie zasad polityki ochrony środowiska za pomocą wielopłaszczyznowego systemu podmiotów polityki ekologicznej
str. 222

4.4. Instrumenty polityki ochrony środowiska
str. 225

4.5. Zrównoważona polityka energetyczna i klimatyczna
str. 233

Rozdział V. Prawo ochrony środowiska i bezpieczeństwa pracy
str. 243

1. Znaczenie prawa ochrony środowiska i bezpieczeństwa pracy dla przedsiębiorstw
str. 245

Peggy Sommer, Bernd Delakowitz

1.1. Charakterystyka prawa ochrony środowiska
str. 246

1.2. Jedno- i wieloaspektowe prawo ochrony środowiska
str. 255

1.3. Wymogi związane z organizacją prawa ochrony środowiska w przedsiębiorstwach
str. 283

1.4. Wymogi dotyczące bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie
str. 287

1.5. Podsumowanie i perspektywy
str. 289

2. Prawo ochrony środowiska na przykładzie wymogów ochrony przed imisjami w Saksonii
str. 294

Norbert Schieß

2.1. Uregulowanie i wdrożenie ochrony przed imisjami w Saksonii
str. 294

2.2. Handel uprawnieniami do emisji na przykładzie Saksonii
str. 296

3. Prawo ochrony środowiska na przykładzie opakowań
str. 298

Joachim Quoden

3.1. Dyrektywa UE o opakowaniach
str. 298

3.2. Niemieckie rozporządzenie o opakowaniach
str. 306

Rozdział VI. Systemy zarządzania środowiskowego według ISO 14001 i EMAS
str. 311

1. Rodzaje i zastosowanie koncepcji zarządzania środowiskiem
str. 312

Jana Brauweiler

1.1. Geneza i definicja systemu zarządzania środowiskowego
str. 313

1.2. Wymogi związane z systemem zarządzania środowiskowego według ISO 14001
str. 315

1.3. Wymogi związane z systemem zarządzania środowiskowego według EMAS
str. 319

1.4. Efekty systemów zarządzania środowiskowego
str. 322

1.5. Praktyczne znaczenie systemów zarządzania środowiskowego według ISO 14001 oraz EMAS obecnie i w przyszłości
str. 326

2. Niestandardowe metody zarządzania środowiskowego
str. 333

Jana Brauweiler, Peggy Sommer

2.1. Znaczenie niestandardowych metod zarządzania środowiskowego
str. 334

2.2. Rodzaje niestandardowych metod zarządzania środowiskowego
str. 335

2.3. Krajowe i międzynarodowe rozpowszechnienie niestandardowych metod zarządzania środowiskowego
str. 338

2.4. Charakterystyka wybranych niestandardowych metod zarządzania środowiskowego
str. 341

2.5. Efekty i perspektywy rozwoju niestandardowych metod zarządzania środowiskowego
str. 352

Rozdział VII. Instrumenty wspomagające zarządzanie środowiskiem
str. 355

Peggy Sommer

1. Zastosowanie controllingu ekologicznego w przedsiębiorstwie
str. 357

1.1. Definicja, zadania i formy controllingu ekologicznego
str. 357

1.2. Funkcje controllingu ekologicznego
str. 359

1.3. Organizacyjne wdrażanie controllingu ekologicznego
str. 361

1.4. Metodyczne i praktyczne znaczenie controllingu ekologicznego
str. 362

2. Instrumenty zarządzania środowiskiem i controllingu ekologicznego
str. 363

2.1. Rodzaje instrumentów
str. 363

2.2. Charakterystyka wybranych instrumentów
str. 373

2.3. Kompatybilność instrumentów
str. 405

3. Efektywna ochrona środowiska przy użyciu systemu informacji o środowisku w przedsiębiorstwie
str. 408

3.1. Definicja
str. 409

3.2. Rodzaje, funkcje i efekty SIŚP
str. 409

3.3. Ocena praktycznego znaczenia SIŚP
str. 415

4. Podsumowanie
str. 416

Rozdział VIII. Ochrona środowiska w przedsiębiorstwach
str. 425

Peggy Sommer, Jana Brauweiler

1. Wprowadzenie - wpływ przedsiębiorstwa na środowisko naturalne
str. 428

2. Proekologiczne działania w obszarach jednofunkcyjnych przedsiębiorstwa
str. 430

2.1. Proekologiczny wybór i adaptacja lokalizacji
str. 430

2.2. Ekologiczne projektowanie produktu w obszarze badań i rozwoju w przedsiębiorstwie
str. 435

2.3. Proekologiczne zaopatrzenie
str. 442

2.4. Proekologiczna produkcja
str. 446

2.5. Opakowania ekologiczne
str. 452

2.6. Ekologistyka
str. 455

2.7. Proekologiczny zbyt
str. 461

2.8. Proekologiczne unieszkodliwianie odpadów i gospodarka cyrkulacyjna
str. 462

3. Ochrona środowiska w obszarach wielofunkcyjnych przedsiębiorstwa
str. 468

3.1. Organizacja ochrony środowiska w przedsiębiorstwie
str. 468

3.2. Proekologiczne zarządzanie zasobami ludzkimi
str. 473

3.3. Marketing ekologiczny
str. 476

4. Wielofunkcyjność ochrony środowiska w odniesieniu do proekologicznego zarządzania łańcuchem dostaw (supply chain management)
str. 480

4.1. Koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw
str. 481

4.2. Definicja proekologicznego zarządzania łańcuchem dostaw
str. 484

5. Podsumowanie i wnioski
str. 488

Rozdział IX. Rola innowacji ekologicznych
str. 495

Wolfgang Gerstlberger, Markus Will

1. Pojęcie innowacji ekologicznych
str. 496

2. Organizacja i ocena innowacji ekologicznych
str. 500

2.1. Determinanty i motywacja do generowania innowacji ekologicznych
str. 500

2.2. Kształtowanie innowacji ekologicznych
str. 502

3. Efekty innowacji ekologicznych w odniesieniu do zatrudnienia i wzrostu gospodarczego
str. 506

4. Podsumowanie
str. 507

Rozdział X. Wybrane aspekty technik ochrony środowiska
str. 511

1. Wprowadzenie
str. 513

2. Energia
str. 514

Wilhelm Riesner, Andreas Sommer

2.1. Zapotrzebowanie na energię i sposoby jego zaspokojenia
str. 514

2.2. Sposoby redukcji zapotrzebowania na energię
str. 519

2.3. Przykłady, działania i technologie służące do redukcji strat związanych z przemianą energii oraz z zastosowaniem energii
str. 520

2.4. Podsumowanie
str. 523

3. Emisje zanieczyszczeń gazowych
str. 525

Stefan Fränzle, Andreas Sommer

3.1. Wprowadzenie
str. 525

3.2. Technologie oczyszczania dymu i spalin lub poboru paliwa
str. 528

3.3. Alternatywne technologie energetyczne oparte na spalaniu lub utlenianiu oraz emisje wynikające z ich używania
str. 532

3.4. Podsumowanie
str. 534

4. Woda i ścieki
str. 535

Gernot Kayser, Andreas Sommer

4.1. Oczyszczanie ścieków
str. 535

4.2. Etapy postępowania podczas oczyszczania ścieków
str. 536

4.3. Proces uzdatniania wody
str. 540

4.4. Etapy procesu uzdatniania wody
str. 540

4.5. Podsumowanie
str. 542

5. Metody ponownego wykorzystania wody
str. 543

Hermann Orth

5.1. Wprowadzenie
str. 544

5.2. Przykłady ponownego wykorzystania wody
str. 545

5.3. Cele ponownego wykorzystania wody
str. 548

5.4. Formy ponownego wykorzystania wody
str. 550

5.5. Technologie uzdatniania wody i wymagania dotyczące jej jakości
str. 553

5.6. Podsumowanie i wnioski końcowe
str. 556

6. Odpady
str. 558

Gernot Kayser, Andreas Sommer

6.1. Wprowadzenie
str. 558

6.2. Zapobieganie powstawaniu odpadów
str. 559

6.3. Utylizacja odpadów
str. 561

6.4. Usuwanie odpadów
str. 564

6.5. Podsumowanie
str. 566

Rozdział XI. Alternatywne metody wytwarzania i wykorzystania energii
str. 567

1. Odnawialne źródła energii
str. 571

Markus Reichel, Friedrich Czambor

1.1. Wprowadzenie
str. 572

1.2. Wyjaśnienie pojęć
str. 572

1.3. Formy odnawialnych źródeł energii
str. 575

1.4. Potencjał badawczy
str. 585

1.5. Warunki wykorzystania odnawialnych źródeł energii
str. 587

1.6. Aktualny stan wykorzystania odnawialnych źródeł energii
str. 592

1.7. Podsumowanie i perspektywy
str. 595

2. Energia słoneczna - podstawowe zagadnienia
str. 597

Oliver Renner

2.1. Wprowadzenie i terminologia
str. 598

2.2. Rodzaje wykorzystania
str. 598

3. Wytwarzanie energii słonecznej - fotowoltaika
str. 607

Lars Kühl

3.1. Rozwój i systemy
str. 608

3.2. Promienie słoneczne
str. 610

3.3. Budowa i funkcja ogniwa słonecznego
str. 612

3.4. Współczynnik sprawności i wydajność modułów fotowoltaicznych
str. 616

3.5. Rodzaje i struktura modułów
str. 620

3.6. Inwertory
str. 625

3.7. Planowanie i rozmieszczenie
str. 627

3.8. Podsumowanie
str. 631

4. Wykorzystanie energii geotermalnej
str. 633

Lars Kühl

4.1. Geotermalne wykorzystanie energii na różnych głębokościach
str. 634

4.2. Geotermia głęboka
str. 637

4.3. Geotermia przypowierzchniowa
str. 644

4.4. Planowanie instalacji do zastosowania geotermii przypowierzchniowej
str. 653

4.5. Podsumowanie
str. 656

5. Energia wiatru
str. 658

Lars Kühl

5.1. Rozwój i potencjał energii wiatru
str. 659

5.2. Prędkość wiatru i jego wydajność
str. 661

5.3. Formy budowlane turbin wiatrowych
str. 664

5.4. Turbiny wiatrowe o poziomej osi obrotu
str. 670

5.5. Zastosowanie siłowni wiatrowych
str. 676

5.6. Rozwój rynkowy
str. 679

5.7. Podsumowanie
str. 682

6. Zdecentralizowane systemy zaopatrzenia w energię za pomocą małych elektrowni wodnych
str. 684

Konrad Thürmer, Christian Kohout

6.1. Wprowadzenie
str. 685

6.2. Zarys historyczny
str. 686

6.3. Gospodarka energetyczna
str. 686

6.4. Wykorzystanie siły wody
str. 689

6.5. Aspekt ekologiczny
str. 693

6.6. Aspekt ekonomiczny
str. 695

6.7. Podsumowanie
str. 695

7. Energooszczędne budownictwo - uwarunkowania i rezultaty współpracy w sieci
str. 697

Christoph Brake

7.1. Wprowadzenie
str. 698

7.2. Zrównoważone budownictwo
str. 698

7.3. Działania służące zwiększeniu wydajności energetycznej istniejących obiektów budowlanych
str. 704

7.4. Modele biznesowe w energooszczędnym budownictwie
str. 713

7.5. Programy finansowe w Niemczech
str. 714

7.6. Innowacje i rozwój kompetencji w rzemiośle
str. 719

7.7. Podsumowanie i perspektywy
str. 722

Rozdział XII. Wybrane przykłady z nauk o systemach ochrony środowiska oraz biotechnologii
str. 727

1. Interdyscyplinarne aspekty renaturalizacji ekosystemów
str. 729

Stefan Zerbe, Ulrich Hampicke, Konrad Ott

1.1. Wprowadzenie
str. 730

1.2. Definicja i koncepcja ekologii renaturalizacyjnej
str. 731

1.3. Cele renaturalizacji ekosystemów
str. 734

1.4. Zadania ekologii w renaturalizacji ekosystemów
str. 735

1.5. Ekonomiczne aspekty renaturalizacji ekosystemów
str. 739

1.6. Etyczne aspekty renaturalizacji systemów ekologicznych
str. 743

1.7. Podmioty biorące udział w renaturalizacji ekosystemów
str. 748

1.8. Podsumowanie
str. 751

2. Podstawy energetycznego wykorzystania biomasy
str. 760

Matthias Kramer, Maria Meyer

2.1. Wprowadzenie
str. 760

2.2. Biomasa jako odnawialne źródło energii
str. 761

2.3. Energetyczne wykorzystanie biomasy
str. 765

2.4. Stan obecny i perspektywy
str. 771

2.5. Podsumowanie
str. 775

3. Nowoczesna biotechnologia na przykładzie zastosowania grzybów
str. 778

Martin Hofrichter

3.1. Wprowadzenie
str. 779

3.2. Grzyby
str. 783

3.3. Mikrogrzyby i ich znaczenie biotechnologiczne
str. 784

3.4. Makrogrzyby i ich znaczenie biotechnologiczne
str. 787

3.5. Podsumowanie i perspektywy
str. 795

3.6. Glosariusz
str. 796

Rozdział XIII. Studia przypadków
str. 801

1. Sprawozdawczość dotycząca zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw
str. 803
Liane Möller

2. Analiza interesariuszy
str. 821
Jana Brauweiler

3. Handel uprawnieniami do emisji
str. 827
Stephan Meyer

4. Efekty współpracy w zakresie ochrony środowiska
str. 836
Liane Möller

5. Współpraca oraz innowacje w zakresie ochrony środowiska
str. 843
Liane Möller

6. Prawo ochrony środowiska - obowiązki przedsiębiorstwa na przykładzie browaru
str. 850
Peggy Sommer

7. Wydanie pozwolenia w związku z prawem o ochronie przed imisjami
str. 855
Peggy Sommer

8. Współpraca w zarządzaniu środowiskiem
str. 860
Jana Brauweiler

9. Zastosowanie instrumentów zarządzania środowiskiem
str. 865
Peggy Sommer

10. Możliwości oszczędzania energii i redukcji kosztów w przedsiębiorstwie
str. 876
Liane Möller

11. Organizowanie dużych imprez masowych w sposób przyjazny dla środowiska
str. 884
Peggy Sommer

12. Marketing ekologiczny
str. 891
Katharina Kahl

13. Zrównoważona produkcja energii: energetyczne wykorzystanie łąk górskich
str. 902
Matthias Kramer, Maria Meyer

Wykaz autorów
str. 917

Indeks
str. 925