Wykaz skrótów
str. 21

Wstęp
str. 25

CZĘŚĆ PIERWSZA
str. 27

Rozdział pierwszy
Geneza planowania przestrzennego
str. 29

Rozdział drugi
Rozwój regulacji prawnych w Polsce
str. 34

1. Po pierwszej wojnie światowej
str. 34

2. Po drugiej wojnie światowej
str. 36

3. Regulacje prawne z przełomu lat 50. i 60.
str. 37

4. Zmiany zapoczątkowane w 1990 r.
str. 40

CZĘŚĆ DRUGA
str. 47

Rozdział pierwszy
Podstawowe założenia ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
str. 49

1. Wprowadzenie
str. 49

2. Zasada uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym wartości określonych ustawowo
str. 50

3. Zasada trzyszczeblowego wewnętrznie spójnego systemu aktów planowania przestrzennego
str. 52

4. Zasada władztwa planistycznego przysługującego gminie
str. 56

5. Zasada fachowości i odpowiedzialności osób przygotowujących projekty aktów planowania przestrzennego
str. 62

6. Zasada ograniczonego prawa zagospodarowania terenu, do którego ma się tytuł prawny
str. 63

7. Zasada ochrony własnego interesu prawnego przy zagospodarowaniu terenów należących do innych podmiotów
str. 67

Rozdział drugi
System aktów planowania przestrzennego
str. 69

1. Zarys systemu aktów planowania przestrzennego
str. 69

1.1. Akty planowania ogólnego
str. 69

1.1.1. Organy gminy
str. 69

1.1.2. Organy powiatów
str. 70

1.1.3. Samorząd województwa
str. 70

1.1.4. Prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych
str. 72

1.2. Akty planowania specjalistycznego
str. 74

1.2.1. Programy wojewódzkie
str. 74

1.2.2. Programy rządowe
str. 75

1.3. Ograniczenia przedmiotowe dotyczące aktów planowania specjalistycznego
str. 77

2. Charakter prawny aktów planowania przestrzennego
str. 77

2.1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
str. 77

2.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
str. 83

2.3. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa
str. 85

2.4. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju
str. 87

2.5. Programy dla realizacji ponadlokalnych celów publicznych
str. 88

Rozdział trzeci
Treść i forma studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
str. 90

1. Charakter prawny studium oraz planu miejscowego
str. 90

1.1. Studium
str. 90

1.2. Plan miejscowy
str. 93

2. Treść i forma studium
str. 95

2.1. Wartości uwzględniane w treści studium
str. 95

2.2. Konsekwencje nieuwzględnienia wartości podlegających uwzględnieniu w studium
str. 97

2.3. Elementy treści studium
str. 98

2.4. Forma studium
str. 103

3. Treść i forma planu miejscowego
str. 104

3.1. Granice ustawowego upoważnienia do stanowienia planu miejscowego
str. 104

3.2. Charakterystyka katalogu spraw regulowanych w planie miejscowym
str. 109

4. Ogólna charakterystyka treści zawartych w planie miejscowym
str. 118

5. Charakter prawny planu miejscowego
str. 118

6. Forma planu miejscowego
str. 120

7. Zależności między studium a planem miejscowym
str. 122

7.1. Zależność treściowa
str. 122

7.2. Zależność czasowa
str. 123

7.3. Więź przestrzenna
str. 123

Rozdział czwarty
Tryb sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
str. 125

1. Wprowadzenie
str. 125

2. Tryb uchwalania studium
str. 125

2.1. Uwagi wstępne
str. 125

2.2. Fazy i etapy procedury sporządzania studium
str. 126

2.2.1. Faza pierwsza: inicjacja sporządzenia studium
str. 126

2.2.2. Faza druga: sporządzanie pierwotnej wersji projektu studium
str. 128

2.2.3. Faza trzecia: opiniowanie i uzgadnianie projektu studium
str. 129

2.2.4. Faza czwarta: wyłożenie projektu studium do publicznego wglądu
str. 134

2.2.5. Faza piąta: uchwalenie i legalizacja studium
str. 136

3. Tryb uchwalania planu miejscowego
str. 138

3.1. Uwagi wstępne
str. 138

3.2. Fazy i etapy procedury planistycznej
str. 139

3.2.1. Faza pierwsza: inicjacja sporządzenia planu miejscowego
str. 139

3.2.2. Faza druga: sporządzanie wstępnej wersji projektu planu miejscowego
str. 145

3.2.3. Faza trzecia: opiniowanie i uzgadnianie projektu planu miejscowego
str. 147

3.2.4. Faza czwarta: konfrontacja projektu planu miejscowego z interesami indywidualnymi
str. 153

3.2.5. Faza piąta: uchwalenie planu miejscowego
str. 159

3.2.6. Faza szósta: legalizacja i promulgacja uchwały w sprawie planu miejscowego
str. 164

Rozdział piąty
Skutki prawne uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
str. 166

1. Wprowadzenie
str. 166

2. Skutki w zakresie wykonywania prawa własności i innych praw do nieruchomości
str. 166

2.1. Treść i wykonywanie prawa własności
str. 166

2.2. Skutki ustalania przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenu
str. 168

2.2.1. Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości
str. 169

2.2.2. Podważenie trwałości posiadania prawa do nieruchomości
str. 170

2.2.3. Ograniczenia w zakresie rozporządzania nieruchomością
str. 171

2.3. Zakres związania właściciela terenu ustaleniami planu miejscowego
str. 171

2.4. Wpływ ustaleń planu miejscowego na wykonywanie innych praw majątkowych mających za przedmiot nieruchomości
str. 172

3. Skutki uchwalenia planu miejscowego w zakresie praw niemajątkowych
str. 172

3.1. Przesłanka braku możliwości uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 172

3.2. Przesłanka wygaśnięcia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 173

3.3. Zniweczenie przesłanki wygaszającej
str. 176

4. Wpływ planu miejscowego na wartość gruntów
str. 177

4.1. Konsekwencje zmniejszenia wartości gruntu spowodowanego uchwaleniem planu miejscowego lub jego zmianą
str. 178

4.1.1. Uprawnienia właściciela i użytkownika wieczystego
str. 178

4.1.2. Alternatywne uprawnienie właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości
str. 179

4.2. Gmina adresatem roszczeń
str. 179

4.3. Konsekwencje zwiększenia wartości gruntu spowodowanego uchwaleniem planu miejscowego lub jego zmianą
str. 180

4.3.1. Wzrost wartości nieruchomości ustalony przy zastosowaniu przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami
str. 181

4.3.2. Zbycie prawa własności albo prawa użytkowania wieczystego w ustawowo określonym czasie
str. 182

4.3.3. Zbycie w ustawowo określonym czasie
str. 183

4.3.4. Wysokość ustalonej w planie miejscowym stawki procentowej opłaty planistycznej
str. 183

4.3.5. Przeprowadzenie postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej przed upływem ustawowo określonego terminu
str. 184

4.4. Forma i tryb ustalania opłaty planistycznej
str. 184

4.4.1. Decyzja o ustaleniu wysokości jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości
str. 185

4.4.2. Tryb wydawania decyzji o ustaleniu opłaty planistycznej
str. 186

4.5. Problem naliczania opłat planistycznych bez planu miejscowego
str. 187

Rozdział szósty
Ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 191

1. Wprowadzenie
str. 191

2. Istota decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 192

2.1. Przedmiot rozstrzygnięcia zawartego w decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 192

2.2. Rzeczowy czy osobisty charakter decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 195

2.2.1. Charakter decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego
str. 196

2.2.2. Charakter decyzji o warunkach zabudowy
str. 197

2.3. Uznaniowy czy związany charakter decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego i zakres władzy dyskrecjonalnej
str. 198

3. Skutki wywoływane decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 200

3.1. Kształtowanie sposobu wykonywania prawa własności
str. 201

3.2. Wpływ na niektóre uprawnienia publicznoprawne
str. 203

3.3. Możliwość wywoływania skutków określonych w art. 36 u.p.z.p.
str. 203

4. Zamierzenie inwestycyjne jako przesłanka faktyczna decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 204

4.1. Wpływ zamierzenia inwestycyjnego na treść rozstrzygnięcia dotyczącego lokalizacji inwestycji
str. 204

4.2. Relacja czasowa między powzięciem zamierzenia inwestycyjnego, wydaniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz realizacją zamierzenia
str. 205

5. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu a plan miejscowy
str. 206

5.1. Ewolucja relacji decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu do planu miejscowego
str. 206

5.2. Surogacja planów miejscowych decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz jej granice
str. 206

6. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu a pozwolenie na budowę
str. 208

6.1. Zakazy uchylane obiema decyzjami
str. 208

6.2. Uchylenie zakazu korzystania z wolności dokonywania zmiany zagospodarowania terenu
str. 211

6.3. Uchylenie zakazu korzystania z wolności budowlanej
str. 211

7. Inwestycje wymagające uzyskania obu decyzji
str. 212

7.1. W przypadku inwestycji celu publicznego
str. 212

7.2. W przypadku inwestycji prywatnych
str. 213

7.3. Uprzywilejowanie inwestycji celu publicznego w zakresie wymogu uzyskania rozstrzygnięcia lokalizacyjnego
str. 213

8. Wzajemne oddziaływanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz pozwolenia na budowę
str. 214

8.1. Znaczenie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla możliwości ubiegania się o pozwolenie na budowę
str. 214

8.2. Znaczenie wydania pozwolenia na budowę dla decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 215

8.3. Inne skutki wydania pozwolenia na budowę dla decyzji o warunkach zabudowy
str. 216

9. Materialnoprawne przesłanki udzielenia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 217

9.1. Wprowadzenie
str. 217

9.2. Materialnoprawne przesłanki udzielenia decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego
str. 217

9.2.1. Zgodność z przepisami odrębnymi
str. 217

9.2.2. Problem zgodności zamierzenia inwestycyjnego z wartościami stanowiącymi podstawy ustalania zasad zagospodarowania i zabudowy terenów
str. 218

9.2.3. Uzgodnienie lokalizacji inwestycji celu publicznego
str. 219

9.3. Materialnoprawne przesłanki wydania decyzji o warunkach zabudowy
str. 220

9.3.1. Wprowadzenie
str. 220

9.3.2. Zasada dobrego sąsiedztwa i jej elementy składowe
str. 221

9.3.3. Wymóg dostępu do drogi publicznej
str. 228

9.3.4. Wymóg uzbrojenia terenu
str. 228

9.3.5. Wymóg "odrolnienia" i "wylesienia"
str. 229

9.3.6. Wymóg zgodności z przepisami odrębnymi
str. 230

9.3.7. Wymóg zgodności z wartościami wymienionymi w art. 1 u.p.z.p.
str. 230

9.3.8. Wymóg uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy
str. 230

9.3.9. Inwestycje uprzywilejowane
str. 231

10. Tryb postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 233

10.1. Wniosek zainteresowanego inwestora
str. 233

10.1.2. Wymogi dotyczące treści wniosku o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 233

10.2. Analizy: przedmiot i zakres przestrzenny
str. 234

10.2.1. Przedmiot analiz
str. 234

10.2.2. Ocena oddziaływania inwestycji na środowisko
str. 234

10.3. Uzgadnianie i opiniowanie
str. 234

10.3.1. Przedmiot uzgodnień
str. 235

10.3.2. Tryb uzgodnień
str. 235

10.4. Strony postępowania w sprawie o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 236

10.4.1. Inwestor
str. 236

10.4.2. Osoby trzecie
str. 236

10.4.3. Współwłaściciel nieruchomości objętej wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 237

10.4.4. Inni zainteresowani
str. 237

11. Treść decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 237

11.1. Rodzaj inwestycji
str. 238

11.2. Warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające z przepisów odrębnych
str. 238

11.3. Określenie warunków obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji
str. 238

11.4. Określenie wymagań dotyczących interesów osób trzecich
str. 239

11.5. Określenie linii rozgraniczających teren inwestycji
str. 240

11.6. Dodatkowe elementy decyzji o warunkach zabudowy
str. 240

11.7. Dodatkowe elementy decyzji dotyczących inwestycji liniowych
str. 240

12. Ograniczenia mocy obowiązującej udzielonej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 241

12.1. Warunki rozwiązujące
str. 241

13. Obowiązek ewidencjonowania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 241

CZĘŚĆ TRZECIA
str. 243

Rozdział pierwszy
Istota prawa budowlanego
str. 245

1. Wolność budowlana jako wolność człowieka
str. 245

2. Ograniczenie wolności budowlanej
str. 246

3. Ograniczenie prawa własności
str. 248

4. Prawo zabudowy
str. 249

5. Wolność budowlana jako zasada prawa
str. 252

Rozdział drugi
Charakterystyka prawa budowlanego
str. 254

1. Zakres pojęcia "prawo budowlane"
str. 254

2. Przedmiot regulacji
str. 256

3. Wpływ prawa europejskiego
str. 259

Rozdział trzeci
Uczestnicy procesu budowlanego
str. 264

1. Wprowadzenie
str. 264

2. Inwestor
str. 265

3. Inspektor nadzoru inwestorskiego
str. 266

4. Projektant (nadzór autorski)
str. 268

5. Kierownik budowy lub kierownik robót
str. 270

6. Deregulacja zadań administracji
str. 272

Rozdział czwarty
Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych
str. 275

1. Wprowadzenie
str. 275

2. Pozwolenie na budowę
str. 275

2.1. Zakres przedmiotowy
str. 275

2.2. Cechy pozwolenia na budowę
str. 280

2.3. Strona postępowania w sprawie pozwolenia na budowę
str. 285

3. Roboty budowlane niewymagające pozwolenia na budowę oraz zgłoszenie
str. 287

4. Rozbiórka obiektów budowlanych
str. 292

5. Elementy wniosku o pozwolenie na budowę (rozbiórkę)
str. 294

6. Zatwierdzenie projektu budowlanego
str. 299

Rozdział piąty
Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych
str. 303

1. Rozpoczęcie budowy i prace przygotowawcze
str. 303

2. Wejście na cudzą nieruchomość
str. 306

3. Samowola budowlana
str. 309

4. Użytkowanie obiektu budowlanego
str. 315

Rozdział szósty
Utrzymanie obiektów budowlanych i katastrofa budowlana
str. 322

1. Obowiązki właściciela lub zarządcy i użytkownika obiektu budowlanego
str. 322

2. Kompetencje organów nadzoru budowlanego
str. 325

3. Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego
str. 330

4. Katastrofa budowlana
str. 333

Rozdział siódmy
Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego
str. 336

1. Wprowadzenie
str. 336

2. Organy administracji architektoniczno-budowlanej
str. 337

3. Pojęcie nadzoru i organy nadzoru budowlanego
str. 338

Rozdział ósmy
Przepisy techniczno-budowlane
str. 341

1. Pojęcie przepisów techniczno-budowlanych
str. 341

2. Obowiązywanie przepisów techniczno-budowlanych
str. 342

3. Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych
str. 346

CZĘŚĆ CZWARTA
str. 349

Rozdział pierwszy
Podziały nieruchomości
str. 351

1. Wprowadzenie
str. 351

2. Zakres stosowania przepisów o administracyjnym zatwierdzaniu geodezyjnych podziałów nieruchomości na działki
str. 352

3. Materialnoprawne uwarunkowania zatwierdzenia projektu podziału nieruchomości
str. 355

3.1. Materialnoprawne przesłanki administracyjnego zatwierdzenia geodezyjnego podziału nieruchomości objętej planem miejscowym
str. 356

3.1.1. Kwalifikowana zgodność z planem miejscowym
str. 356

3.1.2. Dostęp do drogi publicznej
str. 358

3.1.3. Zgodność z przepisami odrębnymi
str. 361

3.1.4. Ograniczenia dotyczące dzielenia nieruchomości gruntowych zabudowanych
str. 362

3.2. Podział nieruchomości nieobjętej planem miejscowym
str. 363

3.2.1. Przesłanki pozytywne zatwierdzenia podziału nieruchomości nieobjętej planem miejscowym
str. 364

3.2.2. Przesłanki negatywne zatwierdzenia podziału nieruchomości nieobjętej planem miejscowym
str. 366

3.3. Podziały nieruchomości niezależne od planu miejscowego oraz od warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 368

3.3.1. Charakterystyka podziałów niezależnych od planu miejscowego
str. 369

3.3.2. Charakterystyka podziałów niezależnych od warunków zabudowy i zagospodarowania terenu
str. 369

3.3.3. Katalog podziałów niezależnych od planu miejscowego
str. 370

4. Problematyka proceduralna
str. 374

4.1. Postępowanie podziałowe prowadzone na wniosek
str. 375

4.1.1. Legitymacja czynna w postępowaniu o podział nieruchomości
str. 375

4.1.2. Legitymacja bierna (roszczenie o udział w postępowaniu o zatwierdzenie projektu podziału nieruchomości zainicjowanym przez inny podmiot)
str. 376

4.2. Postępowanie podziałowe prowadzone z urzędu
str. 377

4.3. Tryb zatwierdzania projektu podziału nieruchomości objętych planem miejscowym
str. 378

4.3.1. Etapy postępowania podziałowego
str. 378

4.3.2. Dokumenty wymagane w postępowaniu podziałowym
str. 379

4.3.3. Pozwolenie konserwatorskie
str. 379

4.4. Tryb postępowania podziałowego nieruchomości nieobjętej planem miejscowym
str. 380

4.5. Tryb postępowania podziałowego niezależnego od planu miejscowego
str. 380

4.6. Decyzja o zatwierdzeniu geodezyjnego podziału
str. 381

4.6.1. Istota decyzji zatwierdzającej geodezyjny podział
str. 381

4.6.2. Charakter decyzji zatwierdzającej geodezyjny podział
str. 381

4.6.3. Skutki wywoływane decyzją zatwierdzającą geodezyjny podział
str. 382

5. Wywłaszczenie podziałowe
str. 383

5.1. Istota wywłaszczenia podziałowego
str. 383

5.2. Przesłanki wywłaszczenia podziałowego
str. 383

5.2.1. Przesłanka wydzielenia gruntu pod drogę publiczną
str. 383

5.2.2. Przesłanka wszczęcia i prowadzenia postępowania podziałowego na wniosek właściciela albo użytkownika wieczystego
str. 384