Wykaz skrótów
str. 13

Wstęp
str. 19

Rozdział I
Koncepcje filozoficzno-etyczne i kryteria biologiczne dotyczące początku życia ludzkiego
str. 21

1. Uwagi wstępne
str. 21
2. Terminologia
str. 23
3. Koncepcje filozoficzno-etyczne i ich wpływ na rozwiązania prawne
str. 28
3.1. Klasyfikacja koncepcji filozoficznych "osoby" na podstawie kryterium momentu, od którego istota ludzka ma być uznawana za osobę
str. 29
3.2. Klasyfikacja koncepcji filozoficznych "osoby" na podstawie kryterium moralnego statusu płodu ludzkiego
str. 31
4. Kryteria biologiczne i ich rola w dyskusjach nad zagadnieniami statusu płodu ludzkiego
str. 34
5. Podsumowanie
str. 35

Rozdział II
Uniwersalne standardy międzynarodowe (system traktatowy ONZ)
str. 38

1. Uwagi wstępne
str. 38
2. System ochrony praw człowieka stworzony przez ONZ
str. 44
3. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
str. 46
4. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich (Osobistych) i Politycznych
str. 48
4.1. Początek prawnej ochrony życia ludzkiego w ujęciu art. 6 MPPOiP
str. 49
4.2. Prace przygotowawcze do Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Politycznych
str. 53
4.3. Deklaracje i zastrzeżenia do Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Politycznych
str. 58
5. Komitet Praw Człowieka
str. 59
5.1. Charakterystyka ogólna
str. 59
5.2. Interpretacja standardu prawa do życia dokonana przez Komitet Praw Człowieka ONZ
str. 62
5.3. Stanowisko Komitetu Praw Człowieka ONZ wobec problemu aborcji
str. 63
5.4. Rekomendacje Komitetu Praw Człowieka ONZ adresowane do władz Polski i Rosji
str. 65
5.5. Sprawa K.L. v. Peru
str. 70
6. Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
str. 77
7. Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
str. 79
7.1. Charakterystyka ogólna
str. 79
7.2. Interpretacja standardu prawa do ochrony zdrowia dokonana przez Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
str. 80
7.3. Stanowisko Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych wobec problemu aborcji
str. 82
7.4. Rekomendacje Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych adresowane do władz Polski i Rosji
str. 83
8. Konwencja o prawach dziecka
str. 84
8.1. Pojęcie "dziecko" w ujęciu Konwencji o prawach dziecka
str. 84
8.2. Prace przygotowawcze do Konwencji o prawach dziecka
str. 87
8.3. Deklaracje i zastrzeżenia do Konwencji o prawach dziecka
str. 88
9. Komitet Praw Dziecka
str. 91
9.1. Charakterystyka ogólna
str. 91
9.2. Stanowisko Komitetu Praw Dziecka wobec problemu aborcji
str. 93
9.3. Rekomendacje Komitetu Praw Dziecka adresowane do władz Polski i Rosji
str. 95
10. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet
str. 96
11. Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet
str. 98
11.1. Charakterystyka ogólna
str. 98
11.2. Interpretacja standardu prawa do ochrony zdrowia dokonana przez Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet
str. 101
11.3. Stanowisko Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet wobec problemu aborcji
str. 103
11.4. Rekomendacje Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet adresowane do władz Polski i Rosji
str. 104
11.5. Sprawa A.S. v. Węgry
str. 106
12. Podsumowanie
str. 110

Rozdział III
Standardy europejskie
str. 113

1. System Rady Europy - stan normatywny i orzecznictwo
str. 113
1.1. Uwagi wstępne
str. 113
1.2. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
str. 115
1.2.1. Uwagi ogólne
str. 115
1.2.2. Prawo do życia w ujęciu art. 2 EKPCz: uwagi ogólne
str. 117
1.2.3. Początek prawnej ochrony życia ludzkiego w ujęciu art. 2 EKPCz
str. 121
1.2.4. Prace przygotowawcze do EKPCz
str. 122
1.2.5. Orzecznictwo organów konwencyjnych (Europejskiej Komisji Praw Człowieka oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka)
str. 125
1.2.5.1. Uwagi wstępne
str. 125
1.2.5.2. Zakres ochrony płodu ludzkiego na podstawie EKPCz w interpretacji organów konwencyjnych
str. 128
1.2.5.3. "Margines swobody" państwa (margin of appreciation)
str. 135
1.2.5.4. Zakaz poniżającego lub nieludzkiego traktowania a odmowa dostępu do przerywania ciąży
str. 139
1.2.5.5. Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego: uwagi ogólne
str. 143
1.2.5.6. Stanowisko organów konwencyjnych wobec problemu aborcji
str. 148
1.2.5.7. "Ofiary naruszenia praw" w przypadku zaskarżenia krajowych przepisów aborcyjnych
str. 157
1.2.5.8. Poradnictwo w sprawie możliwości przerwania ciąży
str. 160
1.2.5.9. Udzielanie kobietom ciężarnym pomocy w przerywaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy krajowej
str. 161
1.3. Konwencja Rady Europy o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej wobec zastosowań biologii i medycyny: konwencja o prawach człowieka i biomedycynie
str. 163
1.3.1. Konwencja bioetyczna: charakterystyka ogólna
str. 163
1.3.2. Komitet Sterujący ds. Bioetyki (CDBI)
str. 170
1.3.3. Pojęcia "embrion", "istota ludzka", "osoba" na gruncie konwencji bioetycznej
str. 172
1.3.4. Prace przygotowawcze do konwencji bioetycznej
str. 173
1.3.5. Zakres ochrony embrionu i płodu na gruncie konwencji bioetycznej
str. 175
1.3.6. Badania na embrionach in vitro
str. 179
1.3.7. Protokoły dodatkowe do konwencji bioetyczej. Zakaz klonowania. Badania na embrionach in vivo
str. 183
1.4. Zalecenia i uchwały Zgromadzenia Parlamentarnego lub Komitetu Ministrów Rady Europy
str. 187
1.5. Komisarz Praw Człowieka Rady Europy
str. 191
1.6. Podsumowanie
str. 203
2. Unia Europejska
str. 205
2.1. Uwagi wstępne
str. 205
2.2. Ochrona prawna embrionu lub płodu ludzkiego w świetle źródeł prawa Unii Europejskiej
str. 207
2.2.1. Dyrektywa o ochronie prawnej wynalazków biotechnologicznych
str. 208
2.2.2. Dyrektywa w sprawie ustalenia norm jakości i bezpiecznego oddawania, pobierania, testowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich
str. 213
2.3. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej
str. 216
2.4. Rezolucje Parlamentu Europejskiego
str. 223
2.5. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości: sprawa SPUC v. Grogan i in.
str. 225
2.6. Podsumowanie
str. 227

Rozdział IV
Wpływ standardów międzynarodowych na ustawodawstwo wybranych państw (Polska, Rosja)
str. 229

1. Uwagi wstępne
str. 229
2. Ochrona prawa do życia w ustawach zasadniczych Polski i Rosji
str. 230
2.1. Konstytucja Federacji Rosyjskiej
str. 232
2.2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
str. 235
3. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sądu Konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej
str. 243
4. Przepisy regulujące zasady dopuszczalności przerywania ciąży
str. 252
4.1. Rosyjska ustawa o ochronie zdrowia (Osnowy zakonodatelstwa ob ochranie zdorowja grażdan)
str. 252
4.2. Polska ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży
str. 257
5. Przepisy regulujące zasady wykorzystywania biotechnologii (klonowanie, wspomagana prokreacja etc.)
str. 266
5.1. Rosja
str. 266
5.2. Polska
str. 272
6. Podsumowanie
str. 277

Zakończenie
str. 279

Bibliografia
str. 283

Opracowania i artykuły
str. 283

Akty normatywne
str. 302

Orzeczenia i wyroki sądów i trybunałów krajowych i międzynarodowych
str. 307

Komentarze ogólne oraz uwagi końcowe do sprawozdań państw, wydane przez organy traktatowe ONZ
str. 312

Deklaracje, raporty i inne dokumenty źródłowe
str. 315