ARTYKUŁY I ROZPRAWY

Jan Barcz

Brexit - w sprawie interpretacji postanowień art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej

str. 4

Michał Zaremba

Europejskie i krajowe standardy wolności słowa na przykładzie "polskich spraw" w Europejskim Trybunale Praw Człowieka (cz. II)

str. 15

Marek Świerczyński

Jurysdykcja krajowa w świetle rozporządzenia ogólnego o ochronie danych osobowych

str. 21

GLOSY

Agnieszka Grzelak

Czy obywatelstwo UE ogranicza możliwość ekstradycji do państw trzecich?
- glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 6.09.2016 r. w sprawie C-182/15 Petruhhin

str. 29

Daria Katarzyna Gęsicka

Odpowiedzialność dostawców dostępu do bezprzewodowej sieci lokalnej wi-fi
- glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 15.09.2016 r. w sprawie C-484/14 Mc Fadden

str. 35

Ariel Falkiewicz

Warunek podwójnej przestępności w instytucji tzw. przekazywania skazanych
- glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 5.07.2016 r. (II AKz 227/16)

str. 42

KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA

Sławomir Dudzik

Obowiązki sądów krajowych w odniesieniu do zwrotu pomocy państwa niezgodnej z prawem UE
- wprowadzenie i wyrok TS z 12.02.2008 r. w sprawie C-199/06 Centre d'exportation du livre français (CELF) i Ministre de la Culture et de la Communication przeciwko Société internationale de diffusion et d'édition (SIDE)

str. 46

OMÓWIENIA I RECENZJE

H. von der Groeben, J. Schwarze, A. Hatje (red.)
Europäisches Unionsrecht. Vertrag über die Europäische Union - Vertrag über die Arbeitsweise der Europäischen Union - Charta der Grundrechte der Europäischen Union. Kommentar
(recenzja Łukasza Augustyniaka)
str. 54

UNIJNE ORZECZNICTWO SĄDÓW POLSKICH

Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
(Jakub Królikowski)
str. 57

Orzecznictwo Sądu Najwyższego
(Monika Domańska)
str. 60

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
(Agata Hauser, Robert Talaga)
str. 62

Warunki prenumeraty na 2017 r.
str. 64

---

Jan Barcz
Brexit - w sprawie interpretacji postanowień art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej
W ostatnich latach, w obliczu kryzysu finansów publicznych w niektórych państwach strefy euro, który zachwiał stabilnością tej strefy jako całości, "karierę" zrobiło pojęcie Grexitu, wokół którego prawnicy poszukiwali procedury opuszczenia strefy euro przez państwo członkowskie UE należące do tej strefy. W tym kontekście nawiązywano również do art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej, który określa procedurę dobrowolnego wyjścia z całej Unii Europejskiej. W świetle wyników referendum, przeprowadzonego w Zjednoczonym Królestwie 23.06.2016 r. w sprawie wystąpienia tego państwa z Unii Europejskiej (tzw. Brexitu), w którym - przy frekwencji 72,2% - 51,89% biorących udział opowiedziało się za wystąpieniem z Unii, przy sprzeciwie 48,11%, procedura określona w art. 50 TUE nabrała realnego znaczenia. Zarazem coraz bardziej widoczne stają się luki i brak precyzji postanowień tego artykułu. Spełniają się obawy wyrażane wcześniej, że skoncentrowanie się w postanowieniach art. 50 TUE na proceduralnych aspektach wystąpienia z Unii, przy braku odwołania do warunków merytorycznych, może skłaniać państwa do pochopnych decyzji, motywowanych jedynie przyczynami wewnątrzpolitycznymi, a nawet do nadużywania tej procedury w celu wywarcia presji na inne państwa członkowskie UE. Problemy interpretacyjne związane z art. 50 TUE są tak liczne i poważne, że zasadnie zwraca się uwagę na to, że na obecnym etapie Brexitu jedyne, co jest pewne, to rozpoczynający się proces zakończenia członkostwa Zjednoczonego Królestwa w UE. W niniejszym artykule podjęto próbę - w nawiązaniu do coraz liczniejszych publikacji - identyfikacji zasadniczych problemów interpretacji postanowień art. 50 TUE.

Początek strony

---

Michał Zaremba
Europejskie i krajowe standardy wolności słowa na przykładzie "polskich spraw" w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu (cz. II)
Większość analizowanych w niniejszym artykule wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (dalej jako ETPCz) dotyczy spraw, w których przedmiotem sporu było dochowanie przez skarżących odpowiednich standardów rzetelności lub też użycie przez nich prowokacyjnej formy. Najczęściej skarżący ci zostali pociągnięci do odpowiedzialności cywilnej lub karnej za naruszenie dobrego imienia lub godności osobistej jakiejś osoby, a wątpliwości budzi nie sama treść krajowych przepisów, lecz praktyka ich stosowania. W pierwszej części artykułu, była już mowa o tym, że art. 10 europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności nie gwarantuje nieograniczonej wolności wypowiedzi, ponieważ chroni on tylko tych dziennikarzy, którzy działają w dobrej wierze oraz w celu zapewnienia dokładnych i wiarygodnych informacji, zgodnie z etyką dziennikarską. Dla oceny, czy warunki te zostały spełnione, istotne są takie czynniki, jak rodzaj i stopień zniesławienia, wiarygodność źródeł informacji oraz to, czy publikacja była wyważona (pozbawiona tendencyjności) i czy osoba nią poszkodowana miała możliwość ustosunkowania się do zarzutów. Ważne jest przy tym, czy sporna wypowiedź stanowi twierdzenie o faktach, opinię lub inny rodzaj wypowiedzi, ponieważ, w zależności od wyniku tej kwalifikacji, sąd krajowy powinien zastosować inne podejście. Zgodnie ze stanowiskiem ETPCz, tylko twierdzenia faktyczne mogą być poddane dowodzeniu jako prawdziwe lub fałszywe, niedopuszczalne jest więc żądanie przedstawienia dowodu na prawdziwość opinii. Te ostatnie powinny natomiast posiadać dostateczną podstawę faktyczną, w przeciwnym razie mogą zostać uznane za nieuzasadnione. W opinii ETPCz stosowanie przez sądy krajowe nadmiernie rygorystycznego podejścia do oceny etyki zawodowej dziennikarzy może ich zniechęcić do pełnienia funkcji informowania społeczeństwa. Co bardzo ważne, sądy powinny brać pod uwagę prawdopodobny odstraszający wpływ ich orzeczeń nie tylko na przyszłe poczynania skarżących, ale również na media w ogólności. W szczególności, jeżeli na poparcie twierdzeń o faktach zostały przedstawione niewystarczające dowody, sądy powinny sprawdzić, czy dziennikarz działał profesjonalnie i w dobrej wierze.

Początek strony

---

Marek Świerczyński
Jurysdykcja krajowa w świetle rozporządzenia ogólnego o ochronie danych osobowych
Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza przepisów z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego ułatwiających dostęp do sądów krajowych osobom fizycznym w związku z przetwarzaniem ich danych osobowych, które wprowadza rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27.04.2016 r. W zakresie ochrony danych osobowych przepisy te zastąpią ogólne przepisy jurysdykcyjne, w szczególności wynikające z rozporządzenia Bruksela I bis (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/20122). Przyznają one istotne przywileje jurysdykcyjne poszkodowanym w ramach asymetrycznego systemu jurysdykcyjnego, wzorowanego na modelu kolizyjnoprawnej ochrony strony słabszej stosunku prawnego. Ich stosowanie może jednak napotkać liczne problemy praktyczne. Celem opracowania jest wyjaśnienie głównych wątpliwości.

Początek strony

---

Agnieszka Grzelak
Czy obywatelstwo UE ogranicza możliwość ekstradycji do państw trzecich? - glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 6.09.2016 r. w sprawie C-182/15 Petruhhin
Prawo państwa do odmowy wydawania własnych obywateli do innych państw w celu przeprowadzenia przeciwko nim postępowania karnego albo w celu odbycia kary jest bezdyskusyjne, chociaż nie wszystkie państwa z tej możliwości korzystają. W wydanym 6.09.2016 r. wyroku TS odniósł się do nowego zagadnienia, a mianowicie do obowiązku państwa członkowskiego UE do potraktowania obywatela innego państwa członkowskiego tak jak własnego obywatela i rozważał, czy w sytuacji, gdy państwo przewiduje niewydawanie własnych obywateli do państwa trzeciego na podstawie wniosku ekstradycyjnego, nie powinno się tego zakazu rozszerzyć też na obywateli innych państw członkowskich. Odwołał się przy tym do podstawowych zasad współpracy państw członkowskich w sprawach karnych. Dodatkowo, po raz pierwszy wyraźnie uznał stosowanie Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej w odniesieniu do wydawania obywateli państw UE na podstawie wniosków ekstradycyjnych, a także potwierdził wykładnię jej art. 19.

Początek strony

---

Daria Katarzyna Gęsicka
Odpowiedzialność dostawców dostępu do bezprzewodowej sieci lokalnej wi-fi - wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 15.09.2016 r. w sprawie C-484/14 Mc Fadden
15.09.2016 r. Trybunał Sprawiedliwości (dalej jako TS) wydał wyrok w sprawie Tobias Mc Fadden przeciwko Sony Music Entertainment Germany GmbH dotyczącej odpowiedzialności dostawców dostępu do bezprzewodowych sieci lokalnych (WLAN). Odpowiedzi udzielone przez TS na skierowane do niego pytania prejudycjalne mają bardzo istotne znaczenie dla przedsiębiorców, którzy w ramach prowadzonej przez nich działalności oferują swoim klientom bezpłatnie dostęp do bezprzewodowej sieci lokalnej. Taki model biznesowy, w którym przedsiębiorcy poza świadczeniem usług będących głównym przedmiotem ich działalności udostępniają niezabezpieczone łącze, spotykany jest coraz częściej, co podyktowane jest potrzebami konsumentów. Nierzadko zdarza się, że użytkownicy, także bezpłatnych sieci bezprzewodowych, za ich pomocą zapoznają się z treścią utworów lub ich części, przy czym treści te nie zawsze udostępniane są w Internecie legalnie. W związku z powyższym pojawia się pytanie o podstawę i zakres ewentualnej odpowiedzialności podmiotu świadczącego usługę dostępu do sieci za działania użytkownika.

Początek strony

---

Ariel Falkiewicz
Warunek podwójnej przestępności w instytucji tzw. przekazywania skazanych - glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 5.07.2016 r. (II AKz 227/16)
Autor w glosie odnosi się z aprobatą do stanowiska zajętego przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w uzasadnieniu postanowienia z 5.07.2016 r. i zaprezentowanej w nim tezy, że przesłanka odmowy przejęcia do wykonania w Polsce kary pozbawienia wolności, orzeczonej w innym państwie członkowskim UE, oparta na braku podwójnej przestępności czynu, ma charakter obligatoryjny. Uwag polemicznych wymaga jednak kwestia, czy weryfikacja (lub innymi słowy: interpretacja) podwójnej przestępności czynu na gruncie obrotu unijnego powinna wyglądać podobnie jak w przypadku obrotu konwencyjnego i czy na gruncie niniejszej sprawy nie został spełniony warunek podwójnej przestępności in abstracto. Stan faktyczny sprawy wymaga również zaprezentowania postulatu de lege ferenda polegającego na zmianie przepisu art. 611tk § 1 pkt 1 kodeksu postępowania karnego w kierunku umożliwiającym przekazanie skazanego przy braku podwójnej przestępności czynu, w przypadku jego zgody. W istocie bowiem, w ocenie glosatora, nie jest uprawnione przenoszenie dorobku doktryny i orzecznictwa dotyczącego warunku podwójnej przestępności, powstałego na gruncie ekstradycji, na grunt instytucji przekazywania skazanych, której cel można, co do zasady, uznać za gwarancyjny.

Początek strony

---

Sławomir Dudzik
Obowiązki sądów krajowych w odniesieniu do zwrotu pomocy państwa niezgodnej z prawem UE - wprowadzenie i wyrok TS z 12.02.2008 r. w sprawie C-199/06 Centre d'exportation du livre français (CELF) i Ministre de la Culture et de la Communication przeciwko Société internationale de diffusion et d'édition (SIDE)
Spoczywający na sądach krajowych obowiązek ochrony praw jednostek wynikających z prawa Unii Europejskiej uzasadnia możliwość inicjowania przez tymi sądami postępowań o zwrot bezprawnej pomocy państwa. Zwrot ten może obejmować zarówno samą kwotę (wartość) pomocy, jak i odsetki za okres trwania bezprawności. W niektórych przypadkach będzie on jednak ograniczony do samych odsetek, a nawet wyłączony. W tym ostatnim przypadku muszą jednak zachodzić nadzwyczajne okoliczności skutkujące powstaniem po stronie beneficjenta uzasadnionych oczekiwań co do legalności pomocy.

Początek strony

---

ARTICLES AND DISSERTATIONS

Jan Barcz

Brexit: on the interpretation of Art. 50 of the Treaty on European Union

p. 4

Michał Zaremba

European and domestic standards of freedom of speech on the example of 'Polish cases' before the European Court of Human Rights (part II)

p. 15

Marek Świerczyński

International jurisdiction in the light of the General Regulation on the Protection of Personal Data

p. 21

COMMENTARIES

Agnieszka Grzelak
Does EU citizenship limit the possibility of extradition to third countries?:
commentary on CoJ judgment of 6 September 2016 in case C-182/15 Petruhhin
p. 29

Daria Katarzyna Gęsicka
Liability of providers of access to wireless local area network (WLAN):
commentary on CoJ judgment of 26 September 2016 in case C-484/14 Mc Fadden
p. 35

Ariel Falkiewicz
Condition of double criminality in the so-called transfer of sentenced persons:
commentary on ruling of the Court of Appeal in Cracow of 5 July 2016 (II AKz 227/16)
p. 42

CASE LAW MILESTONES

Sławomir Dudzik
Duties of national courts with respect to refund of state aid inconsistent with EU law:
introduction and CoJ judgment of 12 February 2008 in case C-199/06 Centre d'exportation du livre français (CELF) and Ministre de la Culture et de la Communication v Société internationale de diffusion et d'édition (SIDE)
p. 46

DISCUSSIONS AND REVIEWS

H. von der Groeben, J. Schwarze, A. Hatje (red.)
Europäisches Unionsrecht. Vertrag über die Europäische Union - Vertrag über die Arbeitsweise der Europäischen Union - Charta der Grundrechte der Europäischen Union. Kommentar
(review by Łukasz Augustyniak)
p. 54

EU-RELATED CASE LAW OF POLISH COURTS

Constitutional Court case law
(Jakub Królikowski)
p. 57

Case law of the Supreme Court
(Monika Domańska)
p. 60

Case law of the Supreme Administrative Court
(Agata Hauser, Robert Talaga)
p. 62

Warunki prenumeraty na 2017 r.
p. 64

---

Jan Barcz
Brexit: on the interpretation of Art. 50 of the Treaty on European Union
The subject of this article is an analysis of Art. 50 TEU, concerning voluntary exit of a Member State from the European Union. The main point of reference is the Brexit process, which was triggered by the result of the referendum held on 23 June 2016. The article focuses on the main issues 'on the EU side', especially on the possibility of efficient conduct of the withdrawal process (how long can the formal notification of the decision to leave be put off), on the procedure of concluding the withdrawal agreement and its scope, as well as on the need for parallel conclusion of the so-called shadow agreements. The common denominator od the growing problems connected with the Brexit procedure is lack of clarity in a matter of fundamental importance: the future model of the relationships between the EU and the UK (already as a third state).

Back to top

---

Michał Zaremba
European and domestic standards of freedom of speech on the example of 'Polish cases' before the European Court of Human Rights (part II)
The aim of this paper to examine the infl uence of freedom of speech standards developed in the case law of the European Court of Human Rights on the substantive decisions of Polish courts in matters relating to infringements of personal interests through disseminating certain content. With this aim, ECHR judgments issued in Polish cases against the background of application of Art. 10 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms are analysed. The juxtaposition and comparison of several dozen selected decisions concerning the same facts, but taken from different - domestic or 'Strasbourg' - perspectives allows us to establish important differences between the domestic case law and the aforementioned ECHR standards. The most frequent reasons for finding infringements of Art. 10 of the Convention were: classifying disputable statements as statements concerning facts; excessive focus on the issue of accuracy of objections in combination with the error of retrospection; disqualification of statements on the basis of their demagoguery or the author's personal motives; failure to take into account a broader context of the disputable content, and its excessively rigorous interpretation, as well as lack of tolerance for provocation.

Back to top

---

Marek Świerczyński
International jurisdiction in the light of the General Regulation on the Protection of Personal Data
This paper contains an analysis of provisions in the field of international civil procedure facilitating access to national courts for individuals in cases involving their personal data processing, which provisions are introduced by Regulation of the European Parliament and of the Council (EU) No 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals in relation to the processing of personal data and on the free movement of such data and repealing Directive 95/46/EC (General Data Protection Regulation) (O.J. EU. L. 2016.119.1). In terms of protection of personal data, these provisions replace the general rules of jurisdiction, in particular those resulting from the Brussels I bis Regulation (Regulation of the European Parliament and of the Council (EU) No 1215/2012). They confer jurisdictional privileges to the victims within the framework of an asymmetric jurisdictional system, similar to the current conflict of laws model protecting the weaker party. Their application in practice may, however, cause a number of problems. The aim of this paper is to explain the main concerns.

Back to top

---