Wolters Kluwer

"Europejski Przegląd Sądowy" to forum prezentacji i wymiany poglądów naukowych oraz prezentacji i wymiany informacji o praktycznych aspektach stosowania i wykładni prawa wspólnotowego przez sądy polskie.

więcej

Wydawnictwo: Wolters Kluwer Polska

Kod: KIK-6509:201611 Ilość w paczce: 0

Realizacja:
Towar chwilowo niedostępny.

Poleć znajomym

Do schowka

Drukuj

Spis treści:

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

Michał Zaremba

Europejskie i krajowe standardy swobody wypowiedzi na przykładzie "polskich spraw" w Europejskim Trybunale Praw Człowieka (cz. I)

str. 4

Joanna Puchała

Zawisłość spraw wszczętych przed sądami różnych państw członkowskich w świetle rozporządzenia nr 1215/2012

str. 10

Tomasz Ostropolski

Naruszenie praw podstawowych jako przesłanka odmowy wykonania ENA - uwagi do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 5.04.2016 r. w sprawach połączonych C-404/15 Aranyosi i C-659/15 PPU Căldăraru

str. 20

Magdalena Bainczyk

Problemy hybrydowej oceny aktów unijnego prawa pochodnego w świetle wyroku niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 21.06.2016 r. w sprawie decyzji OMT

str. 27

PRZEGLĄDY ORZECZNICTWA

Ireneusz C. Kamiński

Działalność Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w 2014 r.

str. 35

GLOSY

Ewa Dawidziuk, Marcin Mazur
Zmiana wizerunku więźnia a prawo do prywatności
- glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 14.06.2016 r. w sprawie Birzietis przeciwko Litwie (skarga nr 49304/09)
str. 44

KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA

Sławomir Dudzik

Egzekwowanie unijnego prawa pomocy państwa przez sądy krajowe w sprawach podatków i opłat
- wprowadzenie i wyrok TS z 5.10.2006 r. w sprawie C-368/04 Transalpine Ölleitung in Österreich GmbH i inni przeciwko Finanzlandesdirektion für Tirol i inni

str. 51

UNIJNE ORZECZNICTWO SĄDÓW POLSKICH

Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
(Jakub Królikowski)
str. 58

Orzecznictwo Sądu Najwyższego
(Monika Domańska)
str. 59

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
(Agata Hauser, Robert Talaga)
str. 61

Warunki prenumeraty na 2017 r.
str. 64

Michał Zaremba
Europejskie i krajowe standardy swobody wypowiedzi na przykładzie "polskich spraw" w Europejskim Trybunale Praw Człowieka (cz. I)
Coraz częściej sądy krajowe, przy okazji rozstrzygania spraw dotyczących swobody wypowiedzi, odwołują się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej jako ETPCz). Obowiązek uwzględniania przez sędziów dorobku tego organu stwierdził również Sąd Najwyższy (dalej jako SN). Czym innym jest jednak przywołanie orzeczeń Trybunału w Strasburgu, a czym innym orzekanie w duchu tego orzecznictwa. Celem niniejszej publikacji jest zbadanie, czy cytowanie wyroków strasburskich ma jedynie charakter ornamentacyjny, czy też standardy ETPCz mają realny wpływ na treść rozstrzygnięć polskich sądów w sprawach związanych z wyznaczeniem granic wspomnianej wolności. W tym celu analizie zostały poddane wyroki ETPCz wydane w "sprawach polskich" na tle stosowania art. 10 europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności3, który to przepis gwarantuje swobodę wypowiedzi, o której mowa. Wprawdzie wyroki te nie stanowią reprezentatywnej w sensie statystycznym próby dla orzecznictwa krajowego związanego z tym przepisem (jak i, dodajmy, z art. 54 ust. 1 i art. 16 Konstytucji RP4), jednak zestawienie i porównanie tych kilkudziesięciu orzeczeń dotyczących tego samego stanu faktycznego, lecz podjętych z różnej perspektywy - krajowej i "strasburskiej" - pozwala, zdaniem autora niniejszego artykułu, na ustalenie istnienia pewnych istotnych różnic między krajową praktyką orzeczniczą a standardami swobody wypowiedzi sformułowanymi przez ETPCz. W pierwszej części artykułu zaprezentowane zostały kryteria, które organ ten stosuje w celu zbadania, czy zaskarżone orzeczenie narusza konwencję. W kolejnej zostały przypomniane podstawowe zasady orzecznicze tego organu związane z problematyką wolności przewidzianej w art. 10 EKPCz. Trzecia i najdłuższa część zawiera ogólną analizę zgodności rodzimych przepisów ograniczających swobodę wypowiedzi z zasadami orzeczniczymi ETPCz. W czwartej części wypowiedziano się na temat dokonanej przez ETPCz oceny surowości sankcji stosowanych przez polskie sądy. Artykuł kończy krótkie podsumowanie, w którym zostały wskazane najważniejsze różnice między podejściem tych sądów i stanowiskiem sędziów strasburskich.

Początek strony

Joanna Puchała
Zawisłość spraw wszczętych przed sądami różnych państw członkowskich w świetle rozporządzenia nr 1215/2012
Główną funkcją zawisłości sporu jest zapobieganie równoległemu prowadzeniu tożsamych postępowań przez sądy różnych państw członkowskich UE. Pozwala ona zminimalizować wysokość kosztów postępowań ponoszonych zarówno przez strony, jak i przez sądy oraz umożliwia uniknięcie wydawania wielu orzeczeń w tej samej sprawie. Ponadto, zastosowanie regulacji dotyczących zawisłości sporu wywołuje doniosłe skutki w kontekście stwierdzenia jurysdykcji sądu określonego państwa członkowskiego. Stosowanie przepisów regulujących zawisłość sporu pośrednio wpływa na wskazanie prawa procesowego, norm kolizyjnych oraz prawa materialnego, które znajdą zastosowanie w prowadzonym postępowaniu. Wykładnia oraz stosowanie przepisów o zawisłości sporu wymaga odejścia od definicji pojęć prawnych utrwalonych w krajowych porządkach prawnych na rzecz tworzenia jednolitych zakresów pojęć obowiązujących w ramach Unii Europejskiej. Ponieważ stosowanie regulacji dotyczących zawisłości sporu znacząco wpływa na całe postępowanie, istotne jest właściwe dokonanie wykładni regulujących ją przepisów.

Początek strony

Tomasz Ostropolski
Naruszenie praw podstawowych jako przesłanka odmowy wykonania ENA - uwagi do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 5.04.2016 r. w sprawach połączonych C-404/15 Aranyosi i C-659/15 PPU Căldăraru
Tytułowy wyrok stanowi od dawna oczekiwaną wypowiedź Trybunału Sprawiedliwości na temat możliwości odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania (ENA) w przypadku naruszenia praw podstawowych osoby ściganej. Chociaż przesłanka ta nie jest expressis verbis wymieniona w decyzji ramowej w sprawie ENA, to od lat była obecna w części ustawodawstw oraz praktyce orzeczniczej państw członkowskich UE. Trybunał Sprawiedliwości zarysował warunki oraz sekwencję działań sądu krajowego skonfrontowanego z takim problemem. Wyrok ten będzie rzutować na kształt i wykładnię unormowań rządzących wydawaniem osób ściganych w Unii, w tym polskich regulacji konstytucyjnych.

Początek strony

Magdalena Bainczyk
Problemy hybrydowej oceny aktów unijnego prawa pochodnego w świetle wyroku niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 21.06.2016 r. w sprawie decyzji OMT
Federalny Trybunał Konstytucyjny Niemiec (dalej jako FTK) orzeka stosunkowo często w sprawach związanych z członkostwem tego państwa w Unii Europejskiej. Od kilku lat odrębny wręcz dział orzecznictwa FTK, do którego należy również omawiany wyrok, tworzą orzeczenia dotyczące aktów wydanych w związku z kryzysem finansów publicznych niektórych państw strefy euro. Spośród innych orzeczeń FTK wyrok wyróżnia się jednak tym, że w sprawie tej został po raz pierwszy wniesiony przez niego wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego przez Trybunał Sprawiedliwości (dalej jako TS), przy czym pytania FTK wskazywały na to, że niemiecki trybunał kwalifikuje przedmiotowy akt jako akt ultra-vires. Omawiane orzeczenia ilustrują toczony od dawna spór, który z trybunałów ma ostatnie słowo w przypadku naruszenia unijnej zasady kompetencji powierzonych.

Początek strony

Ireneusz C. Kamiński
Działalność Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w 2014 r.
W 2014 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej jako ETPCz) wydał kilka spektakularnych orzeczeń. W wyroku dotyczącym słusznego zadośćuczynienia dla spółki Jukos przyznano najwyższą w historii ETPCz sumę - 1.866.104.634 euro tytułem odszkodowania za stratę materialną i 300.000 euro kosztów sądowych. Zapadły też dwa wyroki w bardzo rzadkich sprawach międzypaństwowych. Po 13 latach od właściwego wyroku Cypr przeciwko Turcji, stwierdzającego wiele naruszeń europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Trybunał w Strasburgu zasądził od Turcji 30 mln euro w związku z brakiem skutecznego postępowania wyjaśniającego w sprawie "zaginięcia" 1456 osób podczas konfliktu w 1974 r. oraz 60 mln euro w związku ze sposobem traktowania mieszkańców greckiej enklawy znajdującej się na półwyspie Karpas w granicach wspieranej przez Turcję, lecz nieuznawanej przez inne państwa, Tureckiej Republiki Cypru Północnego. Co ważne, strasburscy sędziowie stworzyli przy tym nowatorskie rozwiązanie różniące się od istniejącego w klasycznym prawie międzynarodowym. Przyznanej kwoty nie uznano za "własne" zadośćuczynienie Cypru jako państwa (za naruszenie praw jego obywateli), lecz w wyroku nakazano, aby cypryjskie władze stworzyły w ciągu półtora roku od otrzymania zasądzonej sumy mechanizm wypłat dla osób bezpośrednio dotkniętych stwierdzonymi naruszeniami Konwencji. Drugi wyrok międzypaństwowy zapadł w sprawie związanej ze zbiorową deportacją gruzińskich obywateli z Rosji w 2006 r. i 2007 r., stanowiącą odwet za aresztowanie w Gruzji czterech rosyjskich wojskowych. Trybunał strasburski orzekł, że doszło do złamania licznych przepisów, w tym zakazu zbiorowego wydalania cudzoziemców (art. 4 Protokołu nr 4), prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego (art. 5) i prawa do skutecznego środka odwoławczego (art. 13). Jednocześnie uznano, że kwestia słusznego zadośćuczynienia nie jest jeszcze gotowa to rozstrzygnięcia. Obu państwom dano więc czas na osiągnięcie porozumienia. Zapewne do tego nie dojdzie. Należy mieć jednak nadzieję, że z wydaniem "finansowego wyroku" wyroku ETPCz nie będzie zwlekał aż 11 lat jak w sprawie dotyczącej północnego Cypru. I pozostając jeszcze w kręgu spraw międzypaństwowych - w 2014 r. do Strasburga trafiły trzy skargi Ukrainy przeciwko Rosji, dotyczące różnych zdarzeń podczas wojny na wschodzie Ukrainy.

Początek strony

Sławomir Dudzik
Egzekwowanie unijnego prawa pomocy państwa przez sądy krajowe w sprawach podatków i opłat - wprowadzenie i wyrok TS z 5.10.2006 r. w sprawie C-368/04 Transalpine Ölleitung in Österreich GmbH i inni przeciwko Finanzlandesdirektion für Tirol i inni
Przyjmując przepisy dotyczące podatków i innych danin publicznych państwa członkowskie UE powinny brać pod uwagę m.in. wymogi wynikające z unijnego prawa pomocy państwa. Oznacza to w szczególności konieczność uprzedniego zgłoszenia Komisji projektowanych środków pomocowych oraz powstrzymanie się z ich wprowadzeniem w życie do zakończenia postępowania przed Komisją Europejską (dalej jako Komisja) (art. 108 ust. 3 zdanie ostatnie Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Naruszenie tego obowiązku może skutkować w przyszłości koniecznością windykacji pomocy zawartej w przepisach podatkowych od jej benefi cjentów, a w niektórych sytuacjach nawet koniecznością zwrotu bezprawnie pobranej daniny publicznej. Skutki naruszeń w tej sferze mogą być zatem bardzo dotkliwe zarówno dla samych przedsiębiorstw, jak i dla budżetu państwa. Przed negatywnymi konsekwencjami działania sprzecznego z art. 108 ust. 3 zdanie ostatnie TFUE nie chroni przy tym w pełni nawet późniejsze zatwierdzenie danego środka pomocowego przez Komisję. Zatwierdzenie takie nie powoduje bowiem konwalidacji a posteriori krajowych aktów wykonawczych podjętych przed takich zatwierdzeniem.

Początek strony