ARTYKUŁY I ROZPRAWY

Dariusz Szafrański

Osoba fizyczna jako przedsiębiorca zagraniczny

str. 4

Dawid Sześciło

Dyrektywa o odpowiedzialności za szkody w środowisku - wnioski z implementacji i perspektywy rewizji

str. 9

Paweł Czubik

O potrzebie wydania rozporządzenia w sprawie zniesienia wymogu legalizacji dokumentów wewnątrz UE

str. 14

Rafał Sikorski

Prawo właściwe dla zobowiązań wynikających z praktyk ograniczających konkurencję w prawie UE

str. 22

PRZEGLĄD ORZECZNICTWA

Ireneusz C. Kamiński

Działalność Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w 2012 r.

str. 30

GLOSY

Anna Śledzińska-Simon

Rozwód czy prawne uznanie płci?
- glosa do wyroku ETPCz z 13.11.2012 r. w sprawie H. przeciwko Finlandii

str. 40

Piotr Bogdanowicz

Wykluczenie wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w świetle tzw. dyrektywy klasycznej
- glosa do wyroku TS z 13.12.2012 r. w sprawie C-465/11 Forposta S.A., ABC Direct Contact Sp. z o.o. przeciwko Poczcie Polskiej S.A.

str. 46

KAMIENIE MILOWE ORZECZNICTWA

Agnieszka Frąckowiak-Adamska

Obywatelstwo Unii - świadczenie przyznawane cywilnym ofiarom wojny lub represji - uzależnienie wypłaty od wymogu zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego - naruszenie art. 18 ust. 1 TWE (obecnie art. 21 ust. 1 TFUE) - nieproporcjonalność
- wprowadzenie i wyrok TS z 22.05.2008 r. w sprawie C-499/06 Halina Nerkowska przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Koszalinie

str. 52

ESEJ

Kto pierwszy: ustawa czy umowa
str. 57

UNIJNE ORZECZNICTWO SĄDÓW POLSKICH

Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
(Jakub Królikowski)
str. 59

Orzecznictwo Sądu Najwyższego
(Monika Domańska)
str. 60

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
(Agata Hauser, Robert Talaga)
str. 61

WARUNKI PRENUMERATY NA 2013 r.
str. 64

---

Dariusz Szafrański
Osoba fizyczna jako przedsiębiorca zagraniczny
Podstawową regulacją prawną, która określa zasady podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest ustawa z 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Podmiotowy zakres stosowania tej regulacji prawnej wobec inwestorów zagranicznych kształtuje m.in. zróżnicowane pod względem prawnym pojęcie przedsiębiorcy zagranicznego. Definicję tego pojęcia zawiera ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, która wskazuje, że statusem przedsiębiorcy zagranicznego legitymują się podmioty odpowiadające ściśle określonym cechom. Istotnym aspektem tej definicji mającej charakter uniwersalny jest pojęcie przedsiębiorcy zagranicznego jako osoby fizycznej. W związku z tym jest zasadne ustalenie przesłanek, których spełnienie rozstrzyga o statusie osoby fizycznej jako przedsiębiorcy zagranicznego, oraz skutków prawnych wynikających z tego ustalenia.

Początek strony

---

Dawid Sześciło
Dyrektywa o odpowiedzialności za szkody w środowisku - wnioski z implementacji i perspektywy rewizji
Przyjęta w kwietniu 2004 r. dyrektywa 2004/35/WE w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym w środowisku naturalnym miała doprowadzić do harmonizacji krajowych systemów odpowiedzialności za szkody w środowisku. Od początku była jednak krytykowana za ograniczony zakres zastosowania, niejasne zasady odpowiedzialności oraz nadmiar autonomii pozostawiony państwom członkowskim UE w procesie implementacji. Praktyka stosowania dyrektywy 2004/35/WE zdaje się potwierdzać te obawy, a jednocześnie skłania do określenia kierunków ewentualnej rewizji unijnego reżimu odpowiedzialności za szkody w środowisku.

Początek strony

---

Paweł Czubik
O potrzebie wydania rozporządzenia w sprawie zniesienia wymogu legalizacji dokumentów wewnątrz UE
Celem niniejszego artykułu jest krytyczna analiza podstawowych problemów nakreślonych w propozycji eliminacji wymogów legalizacyjnych względem dokumentów w obrocie wewnątrzunijnym, które pojawiły się w Zielonej Księdze z 14.12.2010 r. Dokument ten dotyczył nie tylko zagadnień legalizacyjnych, lecz także odnoszących się do przeszkód powstających w obrocie dokumentami zagranicznymi (m.in. tłumaczeń), a przede wszystkim - do materii aktów stanu cywilnego. Sam układ dokumentu okazał się przy tym dość chaotyczny - w licznych miejscach doszło do nieuzasadnionego przemieszania materii. Problematyka skuteczności aktów stanu cywilnego przewija się właściwie w licznych wątkach całości treści dokumentu, a nie jedynie w części zasadniczo poświęconej tej kwestii. Zielona Księga, jeżeli chodzi o jej rozważania poświęcone aktom stanu cywilnego, stała się przedmiotem istotnej krytyki wyrażonej przez P. Mostowika, z którą autor tego tekstu w pełni się zgadza. Dlatego też rozważania zostaną ograniczone do kwestii uwierzytelniania "zwykłych" dokumentów urzędowych.

Początek strony

---

Rafał Sikorski
Prawo właściwe dla zobowiązań wynikających z praktyk ograniczających konkurencję w prawie UE
W unijnym prawie konkurencji oraz w prawie konkurencji poszczególnych państw członkowskich UE egzekwowanie przestrzegania zakazu praktyk ograniczających konkurencję następuje zarówno na drodze publiczno-, jak i prywatnoprawnej. Na kontynencie europejskim, inaczej niż np. w Stanach Zjednoczonych Ameryki, egzekwowanie prawa konkurencji na drodze prywatnoprawnej odgrywa nadal mniejszą rolę. Nie ma jednak wątpliwości, że ochrona konkurencji na drodze cywilnoprawnej może się w istotny sposób przyczynić do zwiększenia przestrzegania prawa konkurencji.

Początek strony

---

Ireneusz C. Kamiński
Działalność Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w 2012 r.
Rok 2012 był drugim pełnym rokiem po wejściu w życie 1.06.2010 r. Protokołu nr 141, który dokonał doraźnej, lecz niezbędnej reformy procedury, ułatwiającej rozpoznanie skarg przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej jako ETPCz). Pozwoliło to na zmniejszenie do 128 tys. liczby spraw czekających na rozstrzygnięcie ETPCz w ostatnim dniu 2012 r. (we wrześniu 2011 r. było ich prawie 160 tys.). Podczas konferencji w Brighton, która odbyła się 19-20.04.2012 r., podczas sprawowania przez Wielką Brytanię przewodnictwa w Radzie Europy uzgodniono przygotowanie Protokołu nr 15, który ma m.in. wprowadzić do tekstu preambuły Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (dalej jako EKPCz lub Konwencja) zasady subsydiarności i krajowego marginesu swobody ocen. Taka zmiana, której orędownikiem była Wielka Brytania, a wsparło ją kilka innych krajów, dokonywałaby swoistego "ukrajowienia" Konwencji, wyraźnie zakładając już na początku traktatu, że to przede wszystkim na państwie członkowskim UE spoczywa stosowanie Konwencji, a Trybunał w Strasburgu występuje w uzupełniającej roli (subsydiarność) i zawsze uwzględnia krajową specyfikę i uprawnienia ocenne (krajowy margines swobody ocen). Protokół nr 15 został 16.05.2013 r. przyjęty przez Komitet Ministrów Rady Europy. Do podpisów przez państwa członkowskie EKPCz będzie otwarty od 24.06.2013 r. W minionym roku trwało też przygotowanie traktatu akcesyjnego, który pozwoliłby na przystąpienie Unii Europejskiej do Konwencji. Prace nad treścią tego traktatu zostały zakończone wiosną 2013 r.

Początek strony

---

Anna Śledzińska-Simon
Rozwód czy prawne uznanie płci?
- glosa do wyroku ETPCz z 13.11.2012 r. w sprawie H. przeciwko Finlandii1
Wymóg zgody małżonka jako przesłanka dopuszczalności prawnego uznania płci osoby transseksualnej skutkująca z mocy prawa zmianą małżeństwa w związek partnerski nie stanowi naruszenia art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Początek strony

---

Piotr Bogdanowicz
Wykluczenie wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w świetle tzw. dyrektywy klasycznej
- glosa do wyroku TS z 13.12.2012 r. w sprawie C-465/11 Forposta S.A., ABC Direct Contact Sp. z o.o. przeciwko Poczcie Polskiej S.A.
Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.03.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi sprzeciwia się obowiązywaniu uregulowań krajowych stanowiących, że poważne wykroczenie zawodowe, powodujące automatyczne wykluczenie wykonawcy z trwającego postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, zachodzi gdy z powodu okoliczności, za które wykonawca ten ponosi odpowiedzialność, zamawiający rozwiązał albo wypowiedział wcześniejszą umowę w sprawie zamówienia publicznego albo odstąpił od umowy w sprawie zamówienia publicznego z danym wykonawcą, jeżeli rozwiązanie albo wypowiedzenie umowy, albo odstąpienie od niej nastąpiło w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania w toku, a wartość niezrealizowanego zamówienia wyniosła co najmniej 5% wartości umowy. Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości (dalej jako TS) zasługuje na uwagę. Wyrok zapadł bowiem na skutek skierowania pytania prejudycjalnego do TS przez Krajową Izbę Odwoławczą (dalej jako KIO) na tle przepisów polskiego prawa zamówień publicznych.

Początek strony

---

Agnieszka Frąckowiak-Adamska
Obywatelstwo Unii - świadczenie przyznawane cywilnym ofiarom wojny lub represji - uzależnienie wypłaty od wymogu zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego - naruszenie art. 18 ust. 1 TWE (obecnie art. 21 ust. 1 TFUE) - nieproporcjonalność
- wprowadzenie i wyrok TS z 22.05.2008 r. w sprawie C-499/06 Halina Nerkowska przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Koszalinie
W przedstawionym wyroku za niezgodne z prawem unijnym zostało uznane uzależnienie wypłaty świadczenia dla ofiar deportacji od wymogu zamieszkania na terytorium Polski. Wymóg taki stanowi ograniczenie swobody przemieszczania się i pobytu, przewidzianej w art. 18 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej jako TWE, obecnie art. 21 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, dalej jako TFUE), gdyż może zniechęcać obywateli polskich do korzystania z tej swobody. Ograniczenie takie może być uzasadnione obiektywnymi względami interesu ogólnego, do których zalicza się istnienie więzi ze społeczeństwem danego państwa członkowskiego oraz możliwość sprawdzenia, czy uprawniony w dalszym ciągu spełnia wymogi przyznania tego świadczenia. Obydwa te cele mogą być jednak zrealizowane za pomocą innych, mniej ograniczających środków.

Początek strony

---

ARTICLES AND DISSERTATIONS

Dariusz Szafrański

Natural person as foreign entrepreneur

p. 4

Dawid Sześciło

Environmental Liability Directive - conclusions from implementation and perspectives for revision

p. 9

Paweł Czubik

About the need to issue a regulation abolishing the requirement of legalising documents inside the EU

p. 14

Rafał Sikorski

Law applicable to obligations arising out of acts restricting competition in EU Law

p. 22

CASE LAW REVIEW

Ireneusz C. Kamiński
Activity of the European Court of Human Rights in 2012
p. 30

COMMENTARIES

Anna Śledzińska-Simon
Divorce or legal recognition of gender?
- commentary on ECHR judgment of 13 November 2012 in case H. versus Finland
p. 40

Piotr Bogdanowicz
Exclusion of contractor from procedure for the award of a public contract in the light of the so-called Classical Directive
- commentary on CoJ judgment of 13 December 2012 in case C-465/11 Forposta S.A., ABC Direct Contact Sp. z o.o. versus Poczta Polska S.A
p. 46

CASE LAW MILESTONES

Agnieszka Frąckowiak-Adamska
Citizenship of the Union - Benefit granted to civilian victims of war or repression - payment conditional upon residence in territory of Member State - infringement of Art. 18(1) TEC (currently Art. 21(1) TFEU) - disproportionality
- introduction and CoJ judgment of 22 May 2008 in case C-499/06 Halina Nerkowska versus Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Koszalinie
p. 52

ESSAY

Which is first: law or agreement
p. 57

EU-RELATED CASE LAW OF POLISH COURTS

Constitutional Court case law
(Jakub Królikowski)
p. 59

Case law of the Supreme Court
(Monika Domańska)
p. 60

Case law of the Supreme Administrative Court
(Agata Hauser, Robert Talaga)
p. 61

WARUNKI PRENUMERATY NA 2013 r.
p. 64

---

Dariusz Szafrański
Natural person as foreign entrepreneur
The aim of this article is to indicate the conditions which are decisive for considering a natural person as a foreign entrepreneur, thus determining the permissibility of taking up and carrying on business activity in the Republic of Poland. In the light of the Act on Freedom of Business Activity, the decisive factor for a natural person's status as a foreign entrepreneur is the fact that said person carries on the primary (permanent) business activity abroad. Ascertaining this fact is the point of departure for division of foreign entrepreneurs into those who enjoy the freedom of establishment (freedom to provide services) in Poland and those who do not enjoy the freedoms resulting from treaties in Poland. The division corresponds to the dualism of principles according to which foreign entrepreneurs being natural persons can take up and carry on business activity.

Back to top

---

Dawid Sześciło
Environmental Liability Directive - conclusions from implementation and perspectives for revision
The aim of the Directive 2004/35/EC on environmental liability with regard to the prevention and remedying of environmental damage was to harmonize domestic systems of liability for environmental damage. From the beginning, however, the Directive was criticized for its limited scope, unclear responsibilities and an excess of autonomy left to the Member States in the implementation process. Practical application of Directive 2004/35/EC seems to justify the skepticism about its effectiveness. It should also encourage to discuss the revision of the EU system of liability for environmental damage. This article provides some general ideas and recommendations on the most necessary areas of Directive's reform.

Back to top

---

Paweł Czubik
About the need to issue a regulation abolishing the requirement of legalising documents inside the EU
The problems of free flow of documents has since 1980s been the object of interest of the integrating Europe. However, these measures were only a clumsy copy of the solutions adopted by other international organizations (the Hague Conference on Private International Law or the Council of Europe). The convention of EEC countries adopted then was not approved by them and never entered into force. What guarantees free flow of documents currently is only numerous bilateral agreements between Member States. It the Hague Convention Abolishing the Requirement for Legalisation for Foreign Public Documents that is also commonly applied as the basic mechanism, both in the EU external relations and in relations within the EU. All EU Member States are parties to it. It is a tried and tested mechanism and application of the apostille clauses provided for by the Convention does not entail major practical difficulties. Currently, the EU is again undertaking work on an intra-EU mechanism to abolish legalisation of documents. Yet everything indicates that it is repeating the same errors that were made before while the projected mechanisms are only the grounds for ceasing to apply the Hague Convention within the EU. What is forgotten, however, is the important level of security in the circulation of documents, linked to its mechanisms.

Back to top

---

Rafał Sikorski
Law applicable to obligations arising out of acts restricting competition in EU Law
The article analyzes the issue of the law applicable to non-contractual obligations arising out acts restricting competition in light Art. 6 sect. 3 Rome II Regulation. The first rule in Art. 6 sect. 3 a) Rome II Regulation is based on the effects doctrine which is widely accepted in competition law. In case of many acts which restrict competition and which produce effects on markets of more than one country this will leads to application of multiple national legal systems. This however might be a burden for the party compensation. To avoid this problem the conflicts rule in Art. 6 sect. 3 b) Rome II Regulation allows in certain case to subject claims of a party to one legal system. The conditions for application of that rule are analyzed in detail. Finally, the article deals with the scope of issues that are governed by the law applicable to acts restricting competition.

Back to top

---