Słowo wstępne | str. 9

Przedmowa do wydania poszerzonego i uaktualnionego | str. 11

Rozdział pierwszy
Wprowadzenie do problematyki socjologicznej | str. 13

1. Geneza socjologicznych zainteresowań społeczeństwem | str. 13

2. Prekursorzy socjologii | str. 16

2.1. Jan Baptysta Vico | str. 16

2.2. Claude Henri de Saint-Simon | str. 19

3. Klasycy socjologii jako przedstawiciele kierunków w historii myśli socjologicznej | str. 21

3.1. Pozytywizm Augusta Comte'a | str. 21

3.2. Ewolucjonizm Herberta Spencera | str. 28

3.3. Psychologizm Vilfreda Pareta i jego teoria elit | str. 35

4. Podstawowe pojęcia i konstrukcje socjologiczne | str. 44

4.1. Pojęcie społeczeństwa | str. 44

4.2. Struktura społeczna | str. 45

4.3. Grupa społeczna i jej rodzaje | str. 45

4.4. Sposoby ujęcia zbiorowości społecznych - nominalizm i realizm społeczny | str. 50

4.5. Teorie socjologiczne | str. 51

Literatura (wybrane pozycje) | str. 52

Rozdział drugi
Prekursorzy socjologii prawa | str. 54

1. Socjologowie - prekursorzy socjologii prawa | str. 54

1.1. Wpływ Emila Durkheima na kształtowanie się socjologii prawa | str. 54

1.2. Socjologia prawa Maxa Webera | str. 65

2. Prawnicy - prekursorzy socjologii prawa | str. 75

2.1. Friedrich Karl von Savigny | str. 75

2.2. Jeremy Bentham | str. 76

2.3. Rudolf Ihering | str. 77

2.4. Eugen Ehrlich | str. 78

2.5. Funkcjonalizm prawniczy | str. 80

2.6. Skandynawski realizm prawniczy | str. 83

Literatura (wybrane pozycje) | str. 85

Rozdział trzeci
Tradycje i rozwój socjologii prawa | str. 87

1. Socjologia prawa na świecie | str. 87

2. Socjologia prawa w Polsce | str. 89

2.1. Tradycje socjologii prawa w Polsce | str. 89

2.2. Socjologia prawa po II wojnie światowej | str. 94

2.3. Polskie badania empiryczne prowadzone w ramach socjologii prawa - wybrane przykłady | str. 98

Literatura (wybrane pozycje) | str. 101

Rozdział czwarty
Socjologia prawa jako nauka | str. 104

1. Socjologiczna i prawnicza wersja socjologii prawa | str. 104

2. Miejsce socjologii prawa w socjologii | str. 105

3. Miejsce socjologii prawa w naukach prawnych | str. 107

4. Różne ujęcia przedmiotu socjologii prawa | str. 109

5. Socjologia prawa a nauki dogmatyczne | str. 114

6. Socjologia prawa a teoria prawa i filozofia prawa | str. 115

7. Socjologia prawa w dydaktyce akademickiej | str. 116

Literatura (wybrane pozycje) | str. 117

Rozdział piąty
Metody w badaniach socjologiczno-prawnych | str. 119

1. Wprowadzenie do problematyki metodologicznej | str. 119

1.1. Pojęcie metody i techniki badawczej | str. 119

1.2. Podejście ilościowe i jakościowe w badaniach socjologicznych | str. 120

1.3. Procedury badawcze | str. 120

1.4. Ograniczenia w stosowaniu metod socjologicznych do badania zjawisk prawnych | str. 122

1.5. Próba reprezentatywna i jej znaczenie | str. 122

2. Metody badawcze stosowane w badaniach socjologiczno-prawnych | str. 125

2.1. Propozycje klasyfikacji - Adam Podgórecki, Zygmunt Ziembiński | str. 125

2.2. Metody badania dokumentów | str. 127

2.3. Obserwacja | str. 129

2.4. Eksperyment | str. 131

2.5. Ankieta i wywiad | str. 133

2.6. Metody opracowywania danych - statystyczne i monograficzne | str. 139

Literatura (wybrane pozycje) | str. 140

Rozdział szósty
Społeczne działanie prawa | str. 142

1. Pojęcie społecznego działania prawa | str. 142

2. Teoria działania prawa Leona Petrażyckiego | str. 145

3. Hipoteza trójstopniowego działania prawa Adama Podgóreckiego | str. 154

3.1. Typ ustroju społeczno-gospodarczego | str. 154

3.2. Typ podkultury prawnej | str. 155

3.3. Typ osobowości | str. 155

4. Informacyjne, motywacyjne i kontrolne działanie prawa w ujęciu Marii Boruckiej-Arctowej | str. 156

4.1. Proces przekazywania informacji o normach prawnych | str. 156

4.2. Motywacyjne działanie normy prawnej | str. 159

4.3. Kontrolne działanie normy prawnej | str. 161

Literatura (wybrane pozycje) | str. 163

Rozdział siódmy
Świadomość prawna | str. 165

1. Pojęcie świadomości prawnej | str. 165

1.1. Świadomość prawna jako odmiana świadomości społecznej | str. 165

1.2. Świadomość prawna a poczucie prawne | str. 165

1.3. Przedmiot i podmiot świadomości prawnej | str. 166

1.4. Świadomość prawna normatywna a świadomość prawna rzeczywista | str. 167

2. Elementy składowe świadomości prawnej | str. 167

2.1. Kontrowersje wokół elementów składowych świadomości prawnej | str. 167

2.2. Znajomość prawa | str. 168

2.3. Ocena prawa | str. 172

2.4. Postawy wobec prawa | str. 189

2.4.1. Pojęcie postawy i jej komponenty | str. 189

2.4.2. Pojęcie postawy wobec prawa | str. 191

2.4.3. Elementy składowe postaw wobec prawa | str. 192

2.4.4. Charakterystyka poszczególnych postaw wobec prawa | str. 195

2.5. Postulaty wobec prawa | str. 205

3. Model kształtowania się świadomości prawnej | str. 205

4. Kultura prawna | str. 210

Literatura (wybrane pozycje) | str. 217

Rozdział ósmy
Kontrola społeczna i kontrola prawna | str. 221

1. Pojęcie kontroli społecznej i jej rodzaje | str. 221

2. Socjalizacja | str. 224

3. Rola norm prawnych w procesie kontroli społecznej | str. 227

4. Przymus prawny | str. 227

5. Dewiacje - wybrane teorie | str. 233

5.1. Pojęcie dewiacji | str. 233

5.2. Teoria anomii Roberta Mertona | str. 233

5.3. Teoria podkultur dewiacyjnych Alberta Cohena | str. 237

5.4. Teoria dewiacji Edwina Lemerta | str. 239

5.5. Teoria zróżnicowanych powiązań Edwina H. Sutherlanda | str. 240

5.6. Teoria dewiacji Travisa Hirschiego | str. 242

Literatura (wybrane pozycje) | str. 243

Rozdział dziewiąty
Polityka prawa, tworzenie i stosowanie prawa | str. 246

1. Koncepcje polityki prawa | str. 246

2. Tworzenie prawa i polityka tworzenia prawa | str. 249

2.1. Koncepcje ograniczające rolę organów państwowych w tworzeniu prawa | str. 249

2.2. Koncepcje woluntaryzmu prawodawczego państwa | str. 251

2.3. Koncepcje racjonalnych działań prawodawczych | str. 252

3. Stosowanie prawa | str. 256

3.1. Pojęcie stosowania prawa | str. 256

3.2. Model teoretyczny procesu stosowania prawa | str. 258

4. Opinia publiczna a polityka prawa | str. 261

Literatura (wybrane pozycje) | str. 265

Rozdział dziesiąty
Funkcje prawa. Prestiż prawa i prestiż zawodów prawniczych | str. 267

1. Pojęcie funkcji prawa i ich klasyfikacja | str. 267

2. Prestiż prawa i prestiż zawodów prawniczych | str. 272

2.1. Prestiż prawa - pojęcie i procesy z nim związane | str. 272

2.2. Prestiż zawodów prawniczych | str. 274

Literatura (wybrane pozycje) | str. 280